Pasen: veelvreterij met eieren en 30 liter bier

Tijdens de paasdagen eten we in ons land zo'n 32 miljoen eieren. Voor ieder twee zeg maar. De Grouster dominee Joost Hiddes Halbertsma ontpopte zich in de negentiende eeuw tot landelijk kenner van paaseieren. Veelvreterij met Pasen, hij rilde ervan.

Door De Redactie

Een echte baas verstouwde op Eerste Paasdag maar liefst vijftig hardgekookte eieren. Met en zonder schaal. Sterke verhalen, maar dankzij Joost Hiddes Halbertsma opgetekend.

Joost Hiddes Halbertsma, zoon van de bakker van Grou, belandde als dominee via Bolsward in Deventer. Daar bekwaamde hij zich in de geschiedenis van volksgebruiken. De feestdis met Pasen was er onderdeel van. 

Halbertsma sprak van ‘obligaat-eters’ die gemakkelijk dertig eieren op een dag aten. ‘Ja, van een armmeester, die er vijftig oppeuzelde, nadat hij eerst de potjebeuling en 't pekelvleesch aangesproken had’.

Ontdekken

Op 12 december 1839 hield Halbertsma zijn lezing over paasgebruiken voor het Koninklijk Nederlandsch Instituut. Hij moest zich verdedigen dat hij daar stond, als voornaam dominee, en zich op zulke volkse onderwerpen stortte. Aan het einde haalde hij een Latijnse spreuk aan; ‘Gelukkig hij, die de oorzaken der dingen ontdekken mogt’.

Pasen was in de achttiende en negentiende eeuw een samenraapsel van allerlei volksgebruiken. Er werden eieren gegeten, krentenbrood en rijstebrij. Liefst zo veel mogelijk van alles tegelijk.

Er werden weddenschappen afgesloten wie het meeste op kon. Gekookte eieren waren favoriet. Het werd allemaal niet zorgvuldig gedocumenteerd. Een Guiness Book of Records bestond evenmin.

Bier erbij

Er zijn verhalen over mensen die dertig eieren daags naar binnen werkten. De grootste veelvraat lijkt ene Isaac de Vreter uit Schagen, die op één dag zestig gekookte eieren at. De Vreter spoelde ze weg met 30 liter bier.

Een verschrikking, vond Halbertsma. ‘Wij, die altijd over Nut en Matigheid redeneeren, en met een Handboek der Gezondheidsleer in den zak loopen, wij rillen er van, en schudden er 't hoofd over’.

De winnaars werden in hun dorp of stad op een wagen gezet en rondgereden. Het liedje over Holle Bolle Gijs stamt er van af.

‘Gekleurde eijers’

Halbertsma refereerde aan de paastraditie in zijn heitelân. Friezen aten graag ‘gekleurde eijers’ met Pasen bij de koffie. ‘En men zegt mij, dat een gewoon liefhebber twaalf tot zestien, doch een obligaat-eter er dertig eet’.

De dominee benoemde de veelvraat in het armenhuis: ‘Een mijner kennissen, thans een grijsaard van 75 jaar, spreekt mij van een virtuoos, die weleer in de armenkamer vijftig hoendereijers opat, 25 met de schaal en 25 zonder schaal, nadat hij eerst de potjebeuling met pekelvleesch gesproken had’. Hij voorzag de problemen: ‘Indien de man collectant voor de armen was, wierd hij het op deze wijze voor zijne maag tevens’.

Apotheker

De weddenschappen waren vooral goed voor de apotheker, sprak hij. ‘Men weet niet waar een mensch al zijn vermaak in vinden kan. Maar ik weet wel, zei een Geldersch Nutsverhandelaar tot zijne hoorders, dat mijn buurman de apotheker 't nooit drukker heeft met pillenmaken dan tegen Paschen, naar welke, in de week na Paschen, zeer veel navraag is door hen, die te veel Paascheijeren hebben gegeten’.

Brusselaars waren slimmer. Zij zetten tegen elk ei tenminste een halve liter bier. ‘Dan had hij geen pillen noodig’. 

Hier ontstonden ook tegengestelde weddenschappen; die van de droogpruimers. ‘Zij namen aan, een mand vol Paaschbrood leeg te eten zonder er iets bij te drinken; ook hierin zijn meesterstukken geleverd’.

Het eierrecord van Isaac de Vreter is inmiddels lang en breed verbroken. Het staat tegenwoordig op naam van Joey ‘Jaws’ Chestnut. Hij at 141 hardgekookte eieren in 8 minuten. Op 5 oktober 2013, niet met Pasen. 

 




Meer De dag

Friese paarden missen Gouden Koets

Prinsjesdag 2016: burgers tonen meer vertrouwen in de economie, door het kabinet is een begin gemaakt met het uitdelen van extraatjes, maar het achtspan Friese paarden mag niet voor de Gouden Koets. Ze trekken de Glazen Koets met daarin de koning en de koningin. 

Door De Redactie

Het jaar dat de Friese zomer wegbleef

Weerinstituut KNMI spreekt van een statistisch slechte zomer. Er zijn in 2016 nog maar weinig mooiweerdagen geteld. Maar precies tweehonderd jaar geleden was er pas echt reden tot klagen. 1816 staat te boek als het jaar dat de zomer wegbleef. 

Door De Redactie
 

Pasen: veelvreterij met eieren en 30 liter bier

Tijdens de paasdagen eten we in ons land zo'n 32 miljoen eieren. Voor ieder twee zeg maar. De Grouster dominee Joost Hiddes Halbertsma ontpopte zich in de negentiende eeuw tot landelijk kenner van paaseieren. Veelvreterij met Pasen, hij rilde ervan.

Door De Redactie
 
 
 
 
 
 

Herfst en dat met de sombere knolparasolzwam

Het is volop herfst. Maar het aantal paddestoelen loopt al jaren terug. De bossen van Lauswolt zijn een walhalla voor paddenstoelkenners. Hier groeien 175 verschillende soorten. Dat is meer dan waar ook in Friesland.

Door De Redactie
 

Alles wijst op een koude winter

Het wordt volgens sommige weerkijkers een koude winter. Misschien wel de koudste in vijftig jaar. Al op 12 oktober 2015 is het bitterkoud met ijs op de ruiten.

Door De Redactie

Gevraagd: wilde plannen voor Tsjûkemar

Het Tsjûkemar is nu soms spookachtig. Maar het kan flitsend worden. Met een elektrische waterskibaan, een hoek voor kitesurfen, eilandjes die tribune zijn voor het skûtsjesilen. En ja, langs de snelweg A6 in het meer kan iets met allure. Weg met seks.

Door Bert de Jong
 

Friese paarden gaan Gouden Koets missen

Voor de Friese hengsten Pyke, Lieuwe en Nolle is het de vraag of ze ooit nog op Prinsjesdag de Gouden Koets zullen trekken. Na Prinsjesdag 2015 is de koets drie tot vier jaar uit roulatie voor groot onderhoud.

Door De Redactie
 

Tik op de vingers om brug bij Deinum

De brug in de N31 bij Deinum mag dan verwijderd zijn, de gemeenteraad moet nog wel duidelijk maken waarom er geen fietsbrug voor in de plaats komt. De Raad van State vindt dat de gemeente het huiswerk over moet doen.

Door De Redactie
 
 

Joure viert skûtsjefeest

Het kampioenschap van het Jouster skûtsje is een kampioensfeest voor duizenden Jousters geworden. De Jousters zijn net zo uitgelaten als de bemanning. 

Door De Redactie

Oudste zeilschool? Staat in Sneek

Friesland zeilt. Het komt door de Eerste Friesche Zeilschool, kortweg de EFZ. Het was de allereerste van heel Nederland, opgericht in het oorlogsjaar 1941. Tegen dilettantisme op het water.

Door De Redactie
 
 
 
 
 

Keningsswipedei in Leeuwarden

Niet kaatsen, schaatsen of fierljeppen, maar harddraven was in de negentiende eeuw de meest populaire sport in Friesland. Zaterdag is het is na een eeuw weer Keningsswipedei in Leeuwarden.

Door De Redactie
 
 
 
 

Koud? In 1902 was het pas koud!

Het geklaag over de kou is niet van de lucht. Gelukkig, de eerste week van juni heeft warme dagen, voorspelt weerman Piet Paulusma. De mei van 2015 was te koud. Maar het kan altijd erger.

Door De Redactie
 

Er zijn elke maand weer minder werkers

De wereld nu eens in werkenden en niet in werklozen. Van de 12,7 miljoen mensen tussen de 15 tot 75 jaar hebben er 8,3 miljoen een betaalde baan. Maar er is iets geks: de beroepsbevolking wordt elke maand 5000 mensen kleiner.

Door De Redactie

Oplossing wegen: bermbelasting trekkers

Er is veel onderhoud aan Friese wegen nodig. De Partij voor de Dieren legt de schuld bij de trekkers. Deze belasten de wegen. En ook de bermen. Een bermbelasting voor trekkers moet de oplossing zijn. 

Door De Redactie
 

Nieuwe energie voor Fryslân

Het coalitieakkoord van CDA, FNP, VVD en SP maakt duidelijk wat het Fries provinciaal bestuur de komende vier jaar van plan is. De provinciale motorrijtuigenbelasting gaat vier jaar lang jaarlijks €20 miljoen omlaag.

Door De Redactie
 

Heel Friesland aan de Workumer el

Waardeloos was het, in de Middeleeuwen. Iedere plaats had zijn eigen lengtemaat. Voer voor veel gesjoemel. Daarom werd in 1504 de Workumer el ingevoerd, de standaardmaat voor heel Friesland. Nu is ie terug.

Door De Redactie
 
 

Onze allochtonen? Dat zijn de Duitsers!

Het zijn niet de Antillianen, niet de Turken en niet de Marokkanen. Nee, de Duitsers vormen met afstand de grootste groep allochtonen in Friesland. De Indonesiers komen op een tweede plek, de Polen op een derde.

Door De Redactie
 

Het eerste lintje ging naar de commissaris

Lintjesregen. In Friesland dit keer 81toegekende lintjes, veel minder dan voorgaande jaren. Het allereerste lintje daalde in juni 1892 op Friesland neer. De commissaris der koningin was een van de twaalf ontvangers.

Door De Redactie
 
 

Nooit eerder zo veel teken

Nooit eerder sloegen de teken zo massaal toe als het eerste halfjaar van 2015. Biologen waarschuwen voor een nieuw recordjaar. Juist op Friese grond, vanwege de muizenplaag.

Door De Redactie
 

Krimpgebied heeft vrouwen nodig

Je zult er maar wonen, in Noordoost-Friesland. Krimpgebied. De Tweede Kamer trekt er een debatdag voor uit. Toch helpt debatteren niet alles. Een krimpgebied heeft vrouwen nodig.

Door De Redactie
 
 

Je veter zit los

De klad lijkt er in te zitten, in goede 1-aprilgrappen. Toch is het woensdag weer uitkijken geblazen.

Door De Redactie
 

Kiplekker ondanks de vogelgriep

Zo’n kip die besmet is met de milde vorm van vogelgriep merkt er niet zoveel van. Hoogstens voelt zij zich even wat minder fit. Een mens zou zeggen: een beetje katterig, maar je gaat er wel om naar je werk.

Door De Redactie
 

De informateur is zo oud nog niet

Jouster Geart Benedictus (62) is de informateur die een nieuw Fries college van gedeputeerde staten mag boetseren. Je zou bijna vergeten dat deze erebaan nog maar pas bestaat.

Door De Redactie
 
 
 

Eigen regels, geen groene ambtenaren

In de provincie waar alle ruimte is, daar moeten boeren en burgers ook de ruimte krijgen. Deze retoriek van het CDA gaat erin als een preek in een ouderling op het verkiezingsdebat van LTO Noord in Leeuwarden. Er is weerwoord.

Door Redactie
 

Wat een geluk, Friezen helpen graag

Friezen steken maar wat graag de handen uit de mouwen op de school van hun kinderen. Landelijk gaan ze daarmee ruim aan kop, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Door De Redactie

Eerste kievitsei

De kieviten buitelen al volop dit voorjaar van 2015. Meer dan andere jaren zelfs, althans zo lijkt het. 

Door Redactie
 
 
 
Pagina 1 van 1