Smullen met Douwe Keizer: miljoenenfeestjes en labbekakken
UPDATE - ,,De omerta heerst in Friesland.'' Man en paard noemt Douwe Keizer. Voor menigeen is het smullen. Voor anderen pijnlijk. Met sommigen rekent hij af, ook postuum. Over een feestje van 20 miljoen gulden voor bankdirecteur Jan Kuperus en krantenbaron Karel Abbing die rijk wil worden met pornofilms.
Door Bert de JongDouwe Keizer is een rasverteller. In zijn hoofd veel verhalen, ook uit zijn tijd als bestuursvoorzitter van Friesland Bank. Een deel staat nu in zijn boek Er viel genoeg te beleven. Hij doorbreekt het stilzwijgen dat de Friese elite zo graag in stand houdt. Hij heeft lak aan die erecode. ,,Mijn aantal vijanden is verdubbeld.''
Friesland Bank is een belangrijk onderdeel in het leven van Douwe Keizer. Maar het is meer dan dat. Het is ook zijn ongenoegen. Over de bankcultuur, over Jan Kuperus, over stijl en ook over de ondergang van de bank.
In het boek Er viel genoeg te beleven maakt Douwe Keizer er geen geheim van dat zijn relatie met Jan Kuperus, die van 1961 tot 1988 Friesland Bank heeft aangevoerd en groot heeft gemaakt, tot onder het vriespunt is bekoeld. Dat het verschil in karakter bijna hemelsbreed is.
Opvolger
Keizer verbaast zich als hij in januari 1988 door Jan Kuperus met veel omhaal van woorden aan het einde van een etentje wordt gevraagd om diens opvolger te worden. Keizer is zijn enige optie, schrijft Keizer. Kuperus kan geen andere opvolger vinden. De beide zoons zijn te jong om Kuperus bij zijn pensionering op te volgen.
Jan Kuperus zag in 1988 Douwe Keizer als zijn gedroomde opvolger. Hij bedacht toen niet dat de relatie zo snel, zo ijzig zou worden. ,,Ik heb me daarin ernstig vergist’’, heeft Kuperus in latere jaren meerdere keren opgemerkt.
Douwe Keizer vindt dat hij bij Friesland Bank een slangenkuil is binnengetreden. Hij maakt in augustus 1989 zijn opwachting bij De Nederlandsche Bank, samen met Jan Kuperus. ,,Ik kan me niet heugen me ooit zo vernederd te hebben gevoeld.’’ Want, wie was deze dr. D.P. Keizer dan wel? De stemming is verstoord, DNB is vooraf niet om instemming gevraagd.
Cultuurschok
Het leven als bankier heeft hij ervaren als cultuurschok. Zakelijk en privé lopen doorelkaar bij Friesland Bank. Keizer legt Jan Kuperus onder het vergrootglas met kleine en grote zaken, ook met beschuldigingen. ,,De familie Kuperus beschouwde de bank als haar persoonlijk bezit waarvan zij onbekommerd profiteerde. Het ging daarbij lang niet altijd om kleine bedragen.’’
Hij illustreert het ook met de handelwijze van de familie Kuperus bij de viering van het zilveren huwelijksfeest. ,,Dat werd niet door hen zelf betaald, maar door de Friesland Bank.‘’ Het was een feestje, door Joop van den Ende opgezet.
Onverantwoord potverteren
De viering van het 75-jarig jubileum van Friesland Bank, Douwe Keizer loopt ervan over. ,,De kosten overtroffen werkelijk alles. Het was onverantwoord potverteren. De schade die het FB berokkende, bedreigde zelfs haar voortbestaan.’’
Keizer haalt uit: ,,In dat jaar veronachtzaamde Jan bankzaken. Al zijn aandacht was gericht op het feest.’’ En dan de bom: ,,Niemand mocht er achter komen wat het feest gekost had. Openbaarheid zou binnen en buiten het bedrijf een storm van kritiek hebben veroorzaakt. Zelfs het bestuur werd met een kluitje in het riet gestuurd. ‘’
20 miljoen gulden
Henk Nijman, de financieel bestuurder en rechterhand van Jan Kuperus, heeft volgens Keizer aan hem verteld hoeveel het jubileumfeest in werkelijkheid heeft gekost: 20 miljoen guldens. Het was versluierd in de boekhouding. Keizer noemt het ,,verspilling’’. Zijn oordeel nu: ,,Dat bedrag was buiten alle proporties, het was een hele jaarwinst. Het was werkelijk krankzinnig!’’
Vernietigend is hij over Jan Kuperus, over diens verleden bij Friesland Bank. Over zijn eigen rol is hij mild. ,,Ik slaagde er samen met mijn medewerkers in om van een probleemgeval een florerende middelgrote bank te maken. Maar die jaren waren wel slopend. Ik werd dag en nacht door de bank in beslag genomen. Ik betaalde met mijn gezondheid en zo nam ik in 1997 afscheid van Friesland Bank.’’
List en bedrog
Douwe Keizer schrijft in het boek Er viel genoeg te beleven over veel meer dan Friesland Bank. Het gaat ook over zijn loopbaan bij de Kamer van Koophandel, over zijn vijf bestuursjaren bij SC Cambuur. ,,Vijf jaar was genoeg, daarna werd het riskant. Binnen de voetballerij gelden niet de normen van bedrijfsleven en samenleving. Er heerst een cultuur van list en bedrog. en dat gaan, als je je er niet tegen wapent, bestuurders, trainers en voetballers normaal vinden''
En het gaat over commissarissen van de koningin ,,Hedzer Rijpstra heeft niks betekend'' en over ondernemers, de goede en de kwade. Er is een pluim voor de Friese ondernemers die het doen zonder zelfverheerlijking. Een goed voorbeeld vindt hij Poiesz, van de Sneker supermarktketen. Geen superlatieven, maar understatement. Hun reclameslogan illustreert het: Waar het opvalt dat het meevalt.
Zelfverheffing
Maar zijn woorden zijn venijn als het gaat om ondernemers als slechte managers die vooral uit zijn op eigen glorie en de onderneming daaraan bijna opofferden. Hij heeft een mooi voorbeeld: Karel Abbing, in 1977 benoemd tot directeur bij Friese Pers, uitgever van de Leeuwarder Courant. Kenmerkende eigenschap: figuren uit de Randstad die afgeven op Friesland en in dit geval de LC. ,,Zelfverheffing door je omgeving te kleineren.’’
De verhalenverteller Keizer komt op dreef: ,,Volgens Abbing was het hier in Friesland maar een ingedutte boel. Geen omgeving voor een dynamische ondernemer. Hij was van plan krachtdadig in te grijpen: het hoofdkantoor naar Utrecht verplaatsen.
Krolse kater op het spek
Het krantenbedrijf was in die tijd zeer winstgevend en bezat grote reserves. ,,Met Karel Abbing bond je een krolse kater op een flinke lap spek. Met die reserves van de LC kon hij zijn expansiezucht uitleven. De overname van het Groninger bedrijf Video for Pleasure is er een van. Meer dan 7 miljoen gulden was het verlies bij faillissement. Het was in 1986 ook het einde van Abbing. De raad van commissarissen werd naderhand pas duidelijk wat Video for Pleasure eigenlijk precies was: videobanden, pure porno.
Maar de geschiedenis herhaalt zich, constateert Keizer. Want bij Friese Pers gebeurt het daarna nog een keer, nu met Jan de Roos aan het bewind. De overname van boekenuitgeverij VBK in 2005 vindt hij een miskleun. De koop van de educatieve uitgeverij Thieme/Meulenhoff in 2008 heeft volgens hem geleid tot een ontredderde NDC Mediagroep.
Onder de duim
Zijn uitsmijter: samenwerken met Groningers kan, maar die moet je toch vooral goed onder de duim houden. ,,Anders gaan ze de boventoon voeren.’’ Hij maakt zich zorgen: ,,De toekomst van de Leeuwarder Courant is hoogst onzeker. De Groningers laten zich in de krant steeds meer gelden.’’
Voor het bewaren van de Friese identiteit vindt hij ook Omrop Fryslân van essentieel belang. ,,Maar ik ben bij mijn terugkomst in Friesland geschrokken van het niveau van de programma’s die de Omrop maakt. Het lijkt net of ze zo zelfgenoegzaam zijn geworden, dat ze elke zelfkritiek missen en de feeling voor wat het publiek aan kwaliteitsprogramma’s verlangt, kwijt zijn. Niets is zo gevaarlijk als te veel verbeelding.’’
Laatst gewijzigd op 24-11-2015 om 16:55 uur
