Boeren stoppen, ’maar laten we ze koesteren’

Boeren stoppen massaal. Ze houden het voor gezien. ,,We moeten boeren koesteren’’, is de oproep van Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren.

Binnen een dag zijn er 40.000 koeien aangemeld voor de stoppersregeling, terwijl er in de eerste rond gehoopt werd op 10.000. Het is een deel van de oplossing voor de overproductie aan mest in Nederland. Het is ook een duidelijk signaal uit de sector zelf. Het vertrouwen in de toekomst is niet zo groot.  

,,Elke dag stoppen er vijf tot zeven boeren met hun bedrijf als gevolg van intensivering van de landbouw en grootschaligheid”, zegt Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren. Volgens haar zijn familiebedrijven de toekomst en niet bulkproductie. ,,Wij zijn voor de menselijke maat. Voor een eerlijk en kwalitatief goed product, waarvoor boeren een eerlijke prijs krijgen.”

Aan het eind van de partijbijeenkomst in Post Plaza in Leeuwarden schetst een schapenhouder uit Hilaard zijn dilemma: ,,Mijn schapen liggen in het stro. Ik wil graag diervriendelijk boeren. Maar dat is moeilijk, als ik geen eerlijke beloning voor mijn product krijg.”

'Schop consensus onderuit'

Ons huidige financiële en politieke systeem is failliet. Er moet een radicale koerswijziging komen en burgers moeten zich laten horen, luidt in Leeuwarden de oproep van Thieme en Ewald Engelen (onder anderen columnist van De Groene, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en eurocriticus).

De partijbijeenkomst is een mix van een soort theateroptreden, een verkiezingsbijeenkomst en een signeersessie van hun boek ‘Kanarie in de kolenmijn’. Ze spreken over wat er mis is met het financiële stelsel, over de gevolgen van globalisering (,,eindeloze regelontwijking door bedrijven”). Een systeem  waarin ,,multinationals op zakken geld zitten” (Engelen) en de welvaart niet groeit. Wat moet er veranderen en wie moet dat doen?

Wantrouwen

Naar Engelens mening delen de partijen in Nederland (van PVV tot Groen Links) hetzelfde wereldbeeld: meer markt, vrijhandel is goed, verandering is niet nodig en consumptiegoederen moeten duurzaam geproduceerd worden. Die consensus moeten burgers ,,zo hard mogelijk onderuit schoppen”. ,,Informeer jezelf. Veel kiezers hebben een gezond wantrouwen over wat politici vertellen en wat wordt gereproduceerd door de media.”

Groei van consumptie leidt tot slechtere arbeidsomstandigheden in bijvoorbeeld een land als China. Ontbossing van regenwouden voor sojaplantages (voor veevoer) geeft een immense ecologische schade. Net als de intensieve vee-industrie, die leidt tot een ernstig tekort aan zoet water. Een tekort dat de oorzaak is van veel conflicten, zoals onder meer in het Midden-Oosten.

Meer consumptie leidt niet tot een hogere welvaart, gaven beiden aan. Kinderen die nu opgroeien krijgen het niet beter dan hun ouders. Er is een tekort aan grondstoffen en de automatisering kost arbeidsplaatsen. Een betaalde baan is niet meer voor iedereen weggelegd; reden waarom Thieme pleit voor een basisinkomen.

Slap aftreksel

De Partij voor de Dieren is in 2002 mede door Thieme (oud-medewerker van Bont voor Dieren en directeur van Wakker Dier) opgericht. Het was de eerste partij ter wereld die opkwam voor dieren. Intussen zijn er wereldwijd acht partijen die zich specifiek richten op de belangen van dieren. De PvdD kwam in 2006 in de Tweede Kamer met twee zetels.

Engelen en Thieme stellen dat de partij een aanjaagfunctie heeft en ,,expressieve politiek” bedrijft. Thieme vertelt hoe ze in 2007 met haar film 'Meat the truth' (een spraakmakende documentaire over de effecten van de bio-industrie op de opwarming van de aarde, door NRC Handelsblad indertijd beoordeeld als beter dan Al Gore’s An inconvenient truth) heftige reacties opriep. ,,Het zou een grote leugen zijn wat daarin werd gezegd. Toenmalig landbouwminister Verburg (CDA) zei dat ze de cijfers die we gaven zou laten narekenen door Wageningen. Die cijfers bleken te kloppen. Nu hebben andere partijen het ook over de beprijzing van vlees.”

Een ander voorbeeld is de Klimaatwet, die Samsom (PvdA) en Klaver (Groen Links) onlangs indienden. ,,Zij maken er goede sier mee, terwijl deze partijen een half jaar geleden tegen ons voorstel voor zo’n wet stemden.” De wet van PvdA en Groen Links noemt ze ,,een slap aftreksel”. ,,Wij komen met amendementen.”

Engelen roept de burger op zijn werkgever actief te beïnvloeden. ,,Vraag je werkgever om te bankieren bij Triodos. Vraag je beleggingsfonds zich terug te trekken uit kwalijke beleggingen.” Thieme: ,,Veel mensen vragen zich af of ze het verschil kunnen maken. Maar elke sociale beweging begint klein.”

Thieme schetst het verzet tegen de slavernij, de strijd voor vrouwen- en homorechten.,,Steeds begon dit met kleine aantallen mensen, waarna het verzet zich als een olievlek verspreidde.” Een ieder kan zijn eigen Keuringsdienst van Waarde zijn. Engelen vertelt hoe hij drie jaar geleden vegetariër werd, nadat zijn puberdochter hem en zijn vrouw al jaren had bestookt met argumenten tegen vleesconsumptie. ,,Maak een keuze met je mes en vork en je pinpas.”