Terwijl Marit Bouwmeester als topzeilster de ene na de andere titel verovert, komen vrouwen er in de gangbare watersport nauwelijks aan te pas. Ga maar eens op een terras aan het water zitten. De man staat altijd stoer aan het roer. Vrouwenemancipatie lijkt aan de watersport grotendeels voorbij te zijn gegaan.
Door André Keikes
'Achterom komen' is bij veel woonhuizen in Friesland heel vanzelfsprekend. Zo wordt de achterdeur in de dagelijkse praktijk de voordeur. Maar er zijn ook leuke voorgevels die, eenmaal dichtgemetseld, gedegradeerd worden tot achtergevels. Een tekening uit 1975 laat dat goed zien als je de afgebeelde straat vergelijkt met de huidige situatie.
Door André Keikes
Het is al weer heel wat jaren geleden dat we voor het laatst een kat knuppelden of speels een paling uit elkaar trokken. Ook tradities kennen zonodig een uiterste houdbaarheidsdatum. Het argument dat iets 'nu eenmaal' een traditie is, hoeft dus niet te betekenen dat het altijd zo blijft.
Door André Keikes
Het is niet de eerste en het wordt ook niet de grootste Pathé-bioscoop van Nederland, maar als (vermoedelijk in 2019) Pathé Leeuwarden open gaat, krijgt Friesland er een cultureel centrum bij. Dat hadden de Franse gebroeders Pathé eind negentiende eeuw vast niet voorzien, zo pal naast De Harmonie nog wel.
Door André Keikes
Nog niet eens zo lang geleden bestond er geen koffie zoals we die nu kennen. Wie om koffie vroeg in een café of restaurant, kreeg meestal een witte kop op schotel, zo een die je eindeloos kon stapelen, met een bruinig vocht dat naar niets smaakte. Maar toen kwamen de barista's, ter zake kundige koffiemakers. Nu kun je in Leeuwarden op zo veel plekken goede koffie drinken, dat het nog moeilijk wordt om te kiezen.
Door André Keikes
Globalisering; er is heel veel over op te merken, maar het kan haast niet anders eindigen dan als een saaie, eenvormige wereld. Zo ver is het nog (lang) niet, maar we zijn wel hard op weg. Dat alles steeds meer Engelstalig wordt, is een onheilspellende voorbode. Waar vind je nog Nederlands en Fries op straat?
Door André Keikes
Wat nog maar enkele decennia geleden bij velen grote woede wekte, vinden we nu heel gewoon: camera's die mensen en bezittingen permanent in de gaten houden. Toch hielpen camera's uiteindelijk niet mee de vermiste student Remon Bruinsma te vinden.
Door André Keikes
Vuil en lawaai bestrijden in steden en dorpen: ga er maar aan staan. Het is dweilen met de kraan open. Zeker als er straks weer massaal vuurwerk wordt afgestoken. Maar er zijn opvallende ontwikkelingen. Mannen stofzuigen.... de hele stad. Of het eiland Terschelling.
Door André Keikes
Voor de nieuwe Leeuwarder wijken Jabikswoude, Techum en Wiarda, onderdeel van het project de Zuidlanden, kieperden de ontwikkelaars een grote doos met stijlkenmerken van oude stadsbuurten en dorpen leeg, zodat de sfeer toch vertrouwd aanvoelt.
Door André Keikes
Wie zou zo'n vijftien jaar geleden de glorieuze terugkeer van moestuin en vinylplaat hebben voorspeld? Dat moet de hedendaagse grafisch kunstenaars goed doen. Ambachtelijk werken is een mooi antwoord op het teveel aan onpersoonlijke techniek.
Door André Keikes
Opeens is hij weer volop aanwezig in stadsgrachten en daarbuiten: het plompeblad, in Friesland beter bekend als het pompeblêd, het blad van de gele plomp. Dat is wel eens anders geweest. Komt het door schoner water of wordt het symbool van Friesland aan de vooravond van 2018 een handje geholpen?
Door André Keikes
Als belangen botsen kan de overheid het niet snel goed doen. De bevoorrading van winkels en horeca in de binnenstad is zo'n thema. Als bezoeker of terrasgast erger je je aan vrachtwagens voor je neus. Maar wanneer moeten winkels en horeca dan bevoorraad worden?
Door André Keikes
Spijt komt altijd te laat. Dan is een gebouw al afgebroken, een vaart al gedempt en rest alleen nog de warme herinnering. Maar af en toe kunnen mensen het niet laten en besluiten ze tot herbouw of graven ze een gedempt water gewoon weer open. Het geïdealiseerde verleden haal je er niet mee terug, maar de gezelligheid wel.
Door André Keikes
Kom je een Fries tegen in de Nederlandstalige literatuur, dan gaat het doorgaans om een simpele, oude zonderling, die op onverwachte momenten rake dingen zegt. Van die dingen waar anderen, politiek correct als ze zijn, niks over durven zeggen. Betrouwbaar en eerlijk zijn ze wel.
Door André Keikes
Veel Friezen houden van het grootse verleden van hun provincie, misschien nog wel meer dan van het heden of de toekomst. Dat vertaalt zich in liefde voor oude huizen en spullen. Maar antiek in al zijn varianten raakt toch ook hier een beetje in het vergeetboek.
Door André Keikes
De gemeente Leeuwarden stimuleert de inwoners met subsidie een groenere stad te maken. Bij woningen zie je tegenwoordig vooral tegels en stenen. Maar al die stenen zijn slecht voor mens, dier en planeet. Operatie Steenbreek doet er wat aan, ook in Leeuwarden.
Door André Keikes
Laten we even doen of Leeuwarden een huis is. Wat zou de makelaar zeggen? Een liefhebberswoning? Een kluswoning? Best wel sfeervol? Met zulke eufemistische termen bedoelt-ie: ga d'r maar aan staan. En volgend jaar is het al 2018. Achterstallig onderhoud poets je niet zo maar weg.
Door André Keikes
Of een antiek interieur dateert uit 1573 of 1626, wie kan het wat schelen. Het is voer voor historici, maar toeristen ervaren zulke dorre gegevens uit de mond van een gids vaak vooral als oponthoud. Is het echt nodig om rondgeleid te worden in Friesland of kun je maar beter vrij je gang gaan?
Door André Keikes
Het is heel gevaarlijk in Friesland. Daarom worden we ook voortdurend gewaarschuwd. Maar helpen al die alarmerende mededelingen, pieptonen en pictogrammen of worden we er juist alleen maar angstiger van.
Door André Keikes
Later herinnerd worden met een eigen straatnaam. Dat geeft een goed gevoel. Je hebt niet voor niks geleefd. Of maakt het weinig uit. Wie was Jodocus Hondius ook nogal weer?
Door André Keikes
Je hoort en leest het tegenwoordig overal: je hebt hoogopgeleiden en laagopgeleiden. Daartussen bestaat een imposante kloof. Wat betekent dit zwartwitte beeld voor Friesland? En is er nog ruimte voor enige nuancering? Doutzen Kroes is lichtend voorbeeld.
Door André Keikes
De geroemde overzichtstentoonstelling met het werk van Alma Tadema in het Fries Museum, haalde binnen een maand vijftigduizend bezoekers. Dat zijn er even veel als vroeger in een heel jaar. Maar is die kaskraker-benadering wel duurzaam en bepalen hoge bezoekersaantallen of een museum van waarde is?
Door André Keikes
Bruggen zijn de brillen van het landschap: soms heel fraai, maar welbeschouwd een noodzakelijk kwaad. Er zitten architectonische hoogstandjes tussen. Eenmaal in werking, zijn ze echter zelden een bron van genoegen. Waterrijk Friesland kan er over meepraten.
Door André Keikes
Zijn er nog klanten voor het antiquariaat? Op kwalitatief hoogwaardige winkels en markten komt een groot en gemêleerd publiek af. Ook de mix met oudere kunst en ansichtkaarten pakt vaak goed uit. Maar er zijn veel kapers op de kust.
Door André Keikes
Als eerbetoon aan zijn schepper, Louis Le Roy (1924-2012), zou je er lopend heen moeten gaan: de eerste ecokathedraal, in Mildam bij Heerenveen. Dit jaar worden zijn eerste symbolen van theoretisch en praktisch nadenken over natuur en duurzaamheid vijftig jaar. En daar wordt bij stil gestaan.
Door André Keikes
Vraag een willekeurige inwoner van een stad, dorp of provincie naar het wapen van hun woonplaats en de kans is groot dat ze je vragend aankijken. Wie kent anno 2016 de betekenis en herkomst van, noem maar wat, adelaars, griffioenen, draken of staande dan wel liggende leeuwen? Een logo is wat anders.
Door André Keikes
Een terrasje pikken is leuk, maar wat doe je als je bankje aan het water verdwijnt omdat er een terras moet staan. Steeds vaker wordt de openbare ruimte geëxploiteerd door private partijen. Reclameborden, terrassen, festivals, sportwedstrijden knabbelen voortdurend stukjes van de openbare ruimte af.
Door André Keikes
Jazz heeft van oudsher een (groot)stedelijk gezicht. Natuurlijk wordt er tegenwoordig ook wel jazzy geïmproviseerd in dorpszaaltjes, desnoods in een ontruimde zomerse stal – de grenzen tussen stad en platteland zijn immers knap vervaagd – maar toch heeft jazz in Friesland nog steeds wel iets paradoxaals.
Door André Keikes
Als een mooi, historisch gebouw zijn functie verliest, is de eerste reflex: zonde. Maar kijk je naar de herbestemming van veel van zulke panden, dan zie je al snel: ze zijn nog nooit zo mooi geweest. Denk aan Post Plaza in het oude hoofdpostkantoor van Leeuwarden, de vuurtoren van Harlingen of het woonzorgcentrum in het voormalig psychiatrisch ziekenhuis in Franeker.
Door André Keikes
De stroom vluchtelingen die momenteel uit landen als Irak en Syrië naar Europa komt, is zeker niet de eerste uit de geschiedenis. Uiteindelijk werd onze cultuur altijd rijker van de komst van vreemdelingen, zo leert ook het boek ‘Menthol’, over de charismatische zwarte man van Saint Lucia, die ons in de jaren twintig en dertig op markten het tanden poetsen leerde. Ook in Friesland.
Door André Keikes
Stapsgewijs veranderde het ‘bos van Ypey’ in Tytsjerk de laatste jaren van gezicht. Het wat ‘stoffige’ negentiende-eeuwse park met zijn slingerpaadjes, oranjerie en volière is nu een bijdetijds cultuur- en natuurpark. Aan het begin van de zomer, op 2 juli, is de officiële opening.
Door André Keikes
Jan de Boer is een profeet die stokbrood eet. Zijn Frankrijk noemt hij ,,een prachtig land, maar zonder Fransen''. En wie zegt dat mensen in de bijstand het nog nooit zo goed hebben gehad, ,,die is los van de samenleving''. Met Jan de Boer, nu tachtig, heb je nog altijd rumoer.
Door André Keikes
Megawinkels aan de rand van de stad hebben vast hun voordelen, maar gezellig kun je ze niet noemen. Gezelligheid zoek je in het kleinschalige centrum, maar dan moeten binnenstadswinkeliers hun anders-zijn wel koesteren. Jan Jehee schreef een boek over de vergeten ontwikkeling van winkelpuien in Nederland.
Door André Keikes
Nu Waadhoeke de nieuwe grote gemeente in het noordwesten van Friesland is geworden, dringt de vraag zich op hoe de toekomst van Harlingen er uitziet. Misschien als zelfstandige stad binnen een gemeente met Leeuwarden. Zoals Bremerhaven en Zeebrugge een eigen smoel houden op enige afstand van Bremen en Brugge.
Door André Keikes
Mensen met een hart voor kunst én een ondernemende geest zijn zeldzaam. Nog zeldzamer zijn zij die hun dromen ook werkelijk doen uitkomen. Tot die uitzonderlijke groep behoorde de dinsdagnacht 20 januari 2016 op 75-jarige leeftijd overleden kunst- en museumman Thom Mercuur. Cultureel Friesland had er zonder hem anders uitgezien.
Door André Keikes
Historische binnenvaartschepen langs Friese kades zijn minder vanzelfsprekend dan we lang dachten. Maar nieuw beleid kan helpen om ongewenste verkoop naar het buitenland te voorkomen.
Door André Keikes
Als Friezen verhuizen naar een plek buiten de eigen provincie is dat vaak Groningen. Groningers verhuizen juist het meest naar Friesland, zo blijkt uit recente cijfers van het Fries Sociaal Planbureau. Nog heel veel meer pendelen elke dag op en neer. Voor werk of studie. De treinen zijn overvol.
Door André Keikes
De Afsluitdijk is een uitdaging geworden. De bruggen bij Kornwerderzand zijn een obstakel. Normaal hebben snelle Friezen de Afsluitdijk in een stief kwartiertje achter zich. Maar de dijk is ook een ware icoon met veel interessante functies. De aangekondigde ingrijpende aanpassingen verdienen alle aandacht.
Door André Keikes
De eerste kunstuitleen van Nederland, die van de Stichting Beeldende Kunst (SBK) in Amsterdam, viert zijn zestigjarig bestaan. Het was de Leeuwarder beeldend kunstenaar Pieter Kooistra die het initiatief nam. Zijn idee leeft in onze tijd meer dan ooit.
Door André Keikes
Het aantal ouderen en alleenstaanden in onze maatschappij neemt sterk toe. Tegelijkertijd trekt de overheid zich steeds meer terug uit de zorg. Hoe redden we ons als we straks oud en misschien wel eenzaam of hulpbehoevend zijn? In een hofje dat is aangepast aan de eisen van onze eeuw.
Door André Keikes
Moet je als Fries een paraplu meenemen als de weerman zegt dat het in het noordoosten van ons land gaat regenen? Randstedelingen lijken vaak wel zo te denken, maar Vlieland, Harlingen en Workum dan?
Door André Keikes
Van deurverkopers en bergen reclamedrukwerk had je last tot er een nee-sticker voor de brievenbus kwam. Nu staan ze je massaal op te wachten in de belangrijkste Friese winkelstraten. Maar helpt dat nou echt?
Door André Keikes
Op verkeersborden die verwijzen naar restaurants staan een vork en een lepel. Dus geen vork en mes, wat logischer lijkt. Kan iemand uitleggen hoe dit zit?
Door André Keikes
Vanaf 15 september mogen er in Nederland geen wilde dieren meer in circussen optreden. Dus ook geen gebrul en getrompetter meer in Friesland. De optochten van circusolifanten door Leeuwarden op 15 september 1995 en een aantal dagen later in Heerenveen, zijn definitief de laatste geweest.
Door André Keikes
Zoals Amicitia na de sloop van het oude, witte hotel lang te boek stond als het lelijkste gebouw van Leeuwarden, zo stond de Oude Lombardsteeg bovenaan in de categorie straten. Maar dat is voorbij als er een walvis hangt. Daar word je blij van als vroegere bewoner.
Door André Keikes
Wie de politiek een beetje volgt, hoort weinig anders dan ‘ieder voor zich’ en ‘zelfredzaam zijn’. Die woorden zijn ook van toepassing op de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela, maar de achterliggende gedachte is juist het tegenovergestelde. Beginnen kan op talloze plekken in Europa, ook op het Jabikspaad, dat begint in St. Jacobiparochie.
Door André Keikes
Mist kan Friese koeien laten ‘zweven’ in het landschap. De beroemde Spaanse kunstenaar Jaume Plensa gebruikt mist voor zijn spectaculaire LWD2018-fontein.
Door André Keikes
Harlingen gaat veranderen. Daar valt niet aan te ontkomen. Maar de Friese havenstad moet vooral een beetje ongepolijst blijven. Met 'Rommeldamse' plekken.
Door André Keikes
De schilderkunst is al talloze malen doodverklaard. Hetzelfde verschijnsel doet zich voor bij galeries. Maar beide zijn anno 2015 springlevend, al veranderen steeds hun vormen.
Door André Keikes
Er is zon. En toch zien we zwart. We zijn al niet gezegend met veel zonnig weer, maar toch kiezen we steeds vaker voor zwarte spullen. Wat zegt dat over ons?
Door André Keikes
Lawaai komt voor als dreun of als ‘fijnstof’. Een plaag die een schaduw werpt over mooie zomers. Ook in Friesland doen we te gemakkelijk of er niets aan de hand is.
Door André Keikes
Het nieuws anno 2015 is een alarmerend lange rij berichten over milieuvervuiling, klimaatverandering, dubieus gedrag van multinationals en politici die het ook niet meer weten. Wat moet je als machteloze burger? Dan ga je moestuinieren.
Door André Keikes
Bruggen zijn een geliefde metafoor voor tijdsperioden. Terug naar vroeger kan en hoeft niet, maar je mag best eens een stomme fout herstellen. Zoals de Prins Hendrikbrug in Leeuwarden. Kosten maximaal €4,5 miljoen.
Door André Keikes
Friesland, dat bastion van gerenommeerde autodidacten, heeft door de jaren heen een wat dubbele verhouding gehad met kunstopleidingen. Toch blijft er altijd behoefte aan een plek waar kennis en talent samenkomen.
Door André Keikes