Virtuele duik in stoomgemaal bij Lemmer

Wie wil er niet in een stoommachine kijken? Met de app Woudagemaal 360° kan het. Een nieuwe techniek legt de oude bloot. Zodat jong en oud kunnen leren van het Werelderfgoed bij Lemmer met een ,,Escher-achtige ervaring''.

Het zijn slechts enkele dagen per jaar dat het stoomgemaal bij Lemmer in volle werking is. Voor menigeen zijn de stampende machines een droom. Voor een groot publiek echter te zien met een virtuele tour: Woudagemaal 360°. Vanaf media februari 2017 is de app gratis beschikbaar in de App Store en Google Play Store.

Het diepe, hete binnenste van de stoommachines van het Woudagemaal is zo zelfs te zien. De zuigers schieten onophoudelijk heen en weer. Vanuit een andere hoek is te bekijken hoe de damp de drukmeters van de ketels opvoert. De machinisten zijn in deze tour ook op de prachtigste zomerdagen onder handbereik.

De virtuele tour is een aanwinst voor de veertigduizend bezoekers die jaarlijks naar het uit 1920 daterende Ir. D. F. Woudagemaal komen. Zo dolen ze rond door het imposante gebouw en krijgen ze allerlei extra’s op hun netvlies. Maar ook zij die in Australië of Japan zijn kunnen het op de Unesco-lijst geplaatste erfgoed zo bewonderen. 

Laat creatief ontwikkelaar Jasper Westerhof praten over zo’n virtuele tour en alle snufjes komen voorbij. Met dure 360° camera met acht lenzen – de Nokia OZO kost een ton – zijn in het voorjaar van 2016 de opnames gemaakt. Een half jaar lang is het productiebedrijf Podium bezig geweest en het resultaat is volgens Westerhof ,,een Escher-achtige ervaring’’.  

Techniek belangrijk

Het stoomgemaal is het mooiste Unesco-werelderfgoed naar het oordeel van minister Jet Bussemaker van Onderwijs en Cultuur. Al vaker is de bewindsvrouwe naar Lemmer getogen om haar warme belangstelling te onderstrepen. Het ritselen is directeur Hilda Boesjes-Beljon wel toevertrouwd en dus is de minister op 11 januari 2017 opnieuw in Lemmer. Om te onderstrepen ,,hoe belangrijk techniek is voor de toekomst’’.  

De virtuele tour Woudagemaal 360° is een pracht voor bezoekers van het stoomgemaal, maar het educatieve belang staat voorop. Daarom is er voor de ontwikkeling van de app ook rijkssubsidie gegeven. ,,Zo kunnen we jongeren op een eigentijdse manier interesseren voor watermanagement en techniek’’, zegt dijkgraaf Paul van Erkelens van Wetterskip Fryslân.

Veel werk te doen

,,Er is nog veel werk te doen’’, constateert minister Bussemaker droogjes. Als zIj de aanwezige leerlingen van de Maritieme Academie Harlingen, ROC De Friese Poort en het Zuyderzee Lyceum op de man af vraagt wie een goedbetaalde baan voor zich ziet weggelegd in techniek, telt ze slechts enkele aarzelende vingers. Ze probeert daarop het enthousiasme los te weken langs andere weg. Jong en oud aarzelen geen moment op haar vraag: ,,Wie wil veel geld verdienen?’’    

Het monumentale stoomgemaal kan volgens Bussemaker ,,helpen om kennis door te geven en vooral om techniek te ontdekken’’.  Volgens dijkgraaf Van Erkelens is het nodig om jonge mensen te interesseren voor waterbeheer, ,,want het is niet vanzelfsprekend dat we het in dit land droog houden’’. Bij Wetterskip Fryslân zijn zeshonderd mensen in dienst, van wie een groot deel al van oudere leeftijd.

De virtuele tour is ook een hulpmiddel voor het opleiden van nieuwe medewerkers voor het Woudagemaal. Want dat vereist weer heel bijzondere kennis en vaardigheden. Met de app kunnen nieuwe machinisten precies zien wat er zoal gebeurt in de stoommachines en ketels. Abstract wordt zo concreet.

Monument

Het stoomgemaal bij Lemmer is eigendom van Wetterskip Fryslân. Bij een hoge waterstand zorgt het Woudagemaal nog steeds voor droge voeten in Fryslân. Dan wordt het gemaal in werking gesteld. Dit gebeurt ook op van zaterdag 14 januari tot en met maandag 16 januari 2017. Aanleiding is de verwachte extra neerslag. Bovendien is het een uitgelezen moment om het bedienend personeel in de praktijk op te leiden en zo de bedrijfsvoering van het stoomgemaal te kunnen garanderen. Bovendien worden in deze dagen nieuwe machinisten de kneepjes van het vak bijgebracht.

In 1998 is het monument op de Werelderfgoedlijst van Unesco geplaatst. In dit kader wordt in 2017 ook de omgeving van het stoomgemaal in oude staat teruggebracht. Het begint met het kappen van de bomenrij langs de karakteristieke toegangslaan. De 61 populieren van veertig jaar oud zijn ziek en rot en maken daarom plaats voor iepen. ,,Resistent tegen iepziekte’’, beklemtoont directeur Boesjes. En de bomen hebben al enige hoogte.

Het herinrichtingsplan moet de beeldkwaliteit van het Werelderfgoed versterken. Door de iepenlaan bijvoorbeeld krijgt het gemaal de historische uitstraling terug. De totale kosten bedragen krap 1 miljoen euro. Het bomenplan is de eerste fase. Het hele project is pas in 2019 klaar, maar dat komt vooral omdat het werk stil ligt in 2018.

Dan is het jaar van Culturele Hoofdstad, waarbij juist het thema water een centrale rol speelt. De virtuele tour is ook dan een mooi hulpmiddel. In maar liefst elf talen beschikbaar. Ook Fries. En Russisch en Pools, op aandringen van Boesjes. Want zij verwacht ook daar vandaan meer bezoekers, al was het maar vanwege de Sail-manifestatie. 

Laatst gewijzigd op 11-01-2017 om 19:43 uur