Hoeveel lawaai maakt de JSF? Test met ’belevingsvlucht’

Een ieder kon meegenieten. De JSF, de opvolger van de F-16, was maandag 23 mei voor het eerst op vliegbasis Leeuwarden. Uit 'belevingsvluchten' boven Leeuwarden blijkt dat de geluidsoverlast van het gevechtstoestel meevalt. Maar er is een permanent meetnet, een oude wens. 

Vliegtuigliefhebbers konden hun hart ophalen. De 'spotters' wilden maar al te graag de eerste twee Nederlandse JSF-toestellen zien. De nieuwe straaljager kwam vanwege de geluidshinder. Hij zou meer herrie maken dan de F-16. Uit de eerste testen blijkt dat dit meevalt.

Permanente meters registreren het lawaai van JSF-gevechtsvliegtuigen. Rondom de Leeuwarder vliegbasis komen in 2017 twintig microfoons te staan, die het geluid van overvliegende F-16’s en zijn opvolger de JSF zullen meten. Rondom de vliegbasis in Volkel worden vijftien microfoons geplaatst.

Het permanente geluidsmeetnet is een advies dat defensieminister Hennis-Plasschaert (VVD) overneemt van een stuurgroep van omwonenden van de vliegbases, de provincie, gemeente Leeuwarden en het ministerie van Defensie. Er kan desgewenst ook een mobiele meldpost worden ingezet die het vliegtuiglawaai kan meten op diverse locaties.

Het is de bedoeling dat de bewoners van dorpen rondom de bases in Leeuwarden en Volkel via internet kunnen nagaan welke vlucht hoeveel geluid heeft geproduceerd. Hiervoor is wel een wetswijziging nodig, want die vluchtgegevens zijn nu nog geheim, vertelt de Friese gedeputeerde Michel Schrier (SP). Hij is voorzitter van de stuurgroep die het adviesrapport aan de minister heeft uitgebracht. 

Of er ,,real time”-gegevens vrijkomen of via een rapportage achteraf wordt nog onderzocht. Schrier: ,,Belangrijk is dat je snel ziet wat er gebeurt.” Het is de bedoeling dat het meetnet volgend jaar operationeel wordt. Dus nog voor de JSF’s gaan vliegen. Zo kan worden gecontroleerd of de gevechtstoestellen binnen de geluidsnorm blijven. 

Door het aanpassen van routes of de vlieghoogte kan geluidsoverlast mogelijk voorkomen worden, zei commandant Danny Traas van de Leeuwarder vliegbasis. ,,Waar nodig zullen we dat doen, want we willen de omgeving zoveel mogelijk ontlasten.” 

Eerste keer JSF

De twee JSF-toestellen (F-35) maken belevingsvluchten vanaf de Leeuwarder basis. Het is de eerste keer dat de Joint Strike Fighter in Nederland vliegt. Die vlucht bestaat uit diverse starts en landingen en het vliegen van patronen. Ook wordt dan duidelijk hoeveel lawaai het toestel produceert.   

In het rapport staat dat er door de JSF’s rondom de vliegbasis geluidspieken kunnen ontstaan van meer dan 110 decibel. Dit kan tot tijdelijke gehoorvermindering en gehoorbeschadiging leiden. Om die reden zullen de piekmomenten ook worden gemonitord. Ook het laagfrequente geluid van de JSF is een aandachtspunt. Dit geluid kan hinder en slaapverstoring geven. Gevels van huizen kunnen dit laagfrequente geluid minder goed dempen.

Van de JSF-vluchten zal 84 procent in Leeuwarden binnen de wettelijke geluidsnorm vallen (in Volkel is dit 80 procent). Drie procent van alle Nederlanders ondervindt overigens ernstige geluidshinder door vliegverkeer, staat in het rapport. Ter vergelijking: door wegverkeer is dit percentage 6 procent. 

Marssum: vier keer meer lawaai

Volgens Dorpsbelang Marssum produceert de Joint Strike Fighter vier keer zoveel geluid als de F-16. Ook zou het geluid iets zwaarder zijn. In de dorpen Marssum, Cornjum en Jelsum is daarom ook zorg over eventuele geluidspieken. Een van de geïnterviewden zegt in het adviesrapport (opgesteld door het RIVM) dat er bij vliegtuiglawaai ook een ,,psychisch aspect” meespeelt. ,,Aan geluid kun je niet ontsnappen.”

Verder zijn er zorgen over de uitstoot van fijnstof, stank en gehoorschade. Een deel van de omwonenden is bezorgd over een toename van borstkanker. Ook zijn bewoners ongerust over het effect van het lawaai op kinderen. Hun slaapritme kan verstoord worden en ze kunnen schrikken. Een deel van de geïnterviewden vraagt zich af of woningen wel te isoleren zijn tegen het JSF-geluid. 

Afbraak van huizen

Gerard Veldman uit Cornjum, lid van de Commissie Geluidshinder, sluit overigens niet uit dat woningen dichtbij de vliegbasis die niet voldoende geïsoleerd kunnen worden alsnog afgebroken moeten worden. ,,Die mogelijkheid bestaat nog steeds.” Veldman is blij met de permanente geluidsmonitoring, een oude wens van de omwonenden. ,,Feitelijk meten is belangrijk. Nu denk je alleen: wat een bak herrie, als een vliegtuig met veel lawaai overvliegt. Maar misschien heb je slecht geslapen of ben je griepig, waardoor het geluid harder binnenkomt. Dankzij het meetnet kun je het vlieggeluid objectief meten en vastleggen.”  

Geert Verf uit Marssum, ook lid van de Commissie Geluidshinder, stelt dat er binnen de stuurgroep (van omwonenden, het ministerie van Defensie en overheden) een zekere chemie is ontstaan. ,,De onderlinge belangen zijn verschillend, maar we hebben goed samengewerkt.” Veldman beaamt dit. ,,De communicatie tussen omwonenden en de vliegbasis is verbeterd. Daarmee haal je de overlast niet weg, maar je kweekt wel begrip voor elkaar. Dat is winst.” 

Laatst gewijzigd op 26-05-2016 om 22:02 uur