Monopoly met €199 miljoen van Friese gemeenten

Friese gemeenten hebben samen €199 miljoen geld uitgeleend aan derden. Het is een fiks risico, want vaak verdwijnen de miljoenen als sneeuw voor de zon. Voetbalclubs zijn voorbeelden hoe het mis kan gaan met publiek geld.

Gemeenten spelen bankje. Per inwoner staat er gemiddeld €535 uit, een bedrag van €9 miljard totaal. Je kunt er Juventus-speler Paul Pogba mee kopen. Of een nieuw topziekenhuis. Je kunt er een Boeing 747 van betalen of de complete voetbalclub Feyenoord. 

In Friesland zijn het vooral woningbouwcorporaties die tientallen miljoenen hebben geleend. Zo lang het goed gaat is er niets aan de hand. Maar gaat het fout, dan zijn de centen weg. En is de samenleving de klos.

Galgenwaard

De voorbeelden liggen voor het oprapen. De gemeente Utrecht incasseerde in augustus een verlies van ruim €20 miljoen door een oninbare lening aan voetbalstadion de Galgenwaard.

Bij voetbalclubs en culturele instellingen is de terugbetaling nogal eens onzeker. In 2008 waren er zeperds met leningen aan ADO, Roda JC en Vitesse. In 2012 met MVV en Den Bosch, in 2013 met AGOVV, in 2014 met het Agora Theater in Lelystad.

Zeker

In Friesland lijken de risico’s mee te vallen. Hier geen gevaarlijk Monopoly met gemeentegeld. De overgrote hap aan leningen staat uit bij allerlei woningbouwcorporaties. Immense miljoenenbedragen aan voetbalclubs en theaters komen niet bovendrijven.

Toch moeten ook hier raadsleden goed nadenken aan wie ze het geld uitlenen, waarschuwen deskundigen. 

Corporaties

Smallingerland en Súdwest-Fryslân zijn de gemeenten die de grootste bedragen hebben uitgeleend. Smallingerland schoof bijna €43 miljoen, waarvan €41 miljoen naar diverse woningbouwcorporaties, blijkt uit een opsomming van RTL Nieuws. De zender baseert zich op de jaarverslagen van 2014.

Súdwest is de nummer twee met €41 miljoen aan uitgeleend geld. Deze gemeente leende de corporaties ruim €31 miljoen. Op nummer drie en vier staan Opsterland (€21 miljoen) en Tytsjerksteradiel (€19 miljoen). 

Hypotheek

Ook Opsterland spekt graag de corporaties. Slechts een heel klein deel ging naar het protestants-christelijk basisonderwijs in Ureterp (115.000 euro).

Tytsjerksteradiel leende €14 miljoen uit aan woonbedrijven. Deze gemeente sluisde een flink bedrag naar een systeem dat in veel andere gemeenten achterhaald is; een gemeentehypotheek voor de eigen ambtenaren. De ambtenaren staan in Tytsjerksteradiel voor in totaal €5,4 miljoen bij hun baas in het krijt. De ambtenarenhypotheek is er verder onder meer Weststellingwerf (€7,4 miljoen), Heerenveen, Leeuwarderadeel, Menameradiel, Harlingen en Ameland.

Geen cent

In Nederland zijn er vijf gemeenten die geen cent aan derden hebben uitgeleend. Onder die vijf is het Friese Littenseradiel. Het Bildt doet eveneens voorzichtig. Zij leende in 2014 slechts €4000 uit; het geld ging op aan fietsen voor het eigen personeel.

Ook in Heerenveen, De Fryske Marren, Franekeradeel en Leeuwarderadeel was het uitgeleende bedrag minder dan €1 miljoen.

Miljard

Dat zijn andere bedragen dan Amsterdam, dat bijna €1 miljard aan geld heeft uitgeleend aan derden. Of Hengelo, dat omgerekend voor elke inwoner €5885 heeft uitstaan.

Leeuwarden zit ruim onder het landelijk gemiddelde met een uitgeleend bedrag van €11 miljoen. Dat is €108 per inwoner. 

De stichting Parkeergarage Zaailand kreeg met €5 miljoen het grootste deel. Scholenstichting Proloog en de corporaties leenden beiden €1,5 miljoen.

Uitstaande leningen, 2014

Smallingerland        42,989 miljoen euro, 773 euro per inwoner

Sudwest-Fryslan     41,121 miljoen euro, 488 euro per inwoner

Opsterland              21,041 miljoen euro, 704 euro per inwoner

Tytsjerksteradiel      19,345 miljoen euro, 605 euro per inwoner

Weststellingwerf      11,880 miljoen euro, 465 euro per inwoner

Leeuwarden             11,703 miljoen euro, 108 euro per inwoner

Achtkarspelen            9,083 miljoen euro, 325 euro per inwoner

Dongeradeel               8,934 miljoen euro, 372 euro per inwoner

Menameradeel            8.921 miljoen euro, 655 euro per inwoner

Ooststellingwerf          7,362 miljoen euro, 287 euro per inwoner

Kollumerland c.a.       4,004 miljoen euro, 312 euro per inwoner

Harlingen                   3,171 miljoen euro,  201 euro per inwoner

Ferwerderadiel           1,850 miljoen euro,  212 euro per inwoner

Ameland                   1,686 miljoen euro, 470 euro per inwoner

Terschelling              1,501 miljoen euro,  311 euro per inwoner

Dantumadeel             1,101 miljoen euro,   58 euro per inwoner

Vlieland                     1,068 miljoen euro, 969 euro per inwoner

De Fryske Marren               914.000 euro,  18 euro per inwoner

Heerenveen                         836.838 euro,  17 euro per inwoner

Franekeradeel                     526.863 euro,   25 euro per inwoner

Schiermonnikoog                303.128 euro, 327 euro per inwoner

Leeuwarderadeel                 252.747 euro,  25 euro per inwoner

Het Bildt                                   4000 euro, 38 eurocent per inwoner

Littenseradiel                                  0 euro

Laatst gewijzigd op 27-12-2015 om 21:25 uur