Dekker: Zelfstandig Omrop Fryslân ’prestigeding’; wel extra geld

Fryslân kruist de degens met Den Haag over Omrop Fryslân. De provincie wil wél extra geld geven. Staatssecretaris Sander Dekker ook, als extraatje voor de borging van de Friese taal en cultuur. Maar zelfstandigheid is een 'prestigeding'.

Hoe ver wil de staatssecretaris gaan? Joop Atsma legt op 2 februari 2016 in de Eerste Kamer het vuur na aan de schenen. De CDA'er ruikt dat er bij de staatssecretaris geld is te halen voor Omrop Fryslân. Maar Dekker laat zich niet verleiden. ,,Wat mij betreft ligt het op tafel.'' 

Een dag eerder heeft hij nog met gedeputeerde Sietske Poepjes overlegd en hij heeft goede hoop dat het met Fryslân dit voorjaar tot een bestuursafspraak komt. Hij weet dan al dat de provincie Fryslân bereid is tot een zoenoffer. Er is €700.000 Fries geld beschikbaar.

,,Het gaat me vooral om de inhoud'', beklemtoont Dekker in de Eerste Kamer. Ondergeschikt daarbij is de organisatorische kant. Voor de staatssecretaris is het niet van belang dat er voor Omrop Fryslân een eigen directeur is, zegt hij. ,,De zelfstandigheid van Omrop Fryslân is een prestigeding geworden.'' 

Ook op 2 februari is het voor de Eerste Kamer te ingewikkeld om tot een finaal oordeel te komen over de nieuwe Mediawet. De meerderheid van de Eerste Kamer wil de toezeggingen op papier, voordat er verder wordt gesproken. Dit zal op 1 maart zijn. De vertraging heeft ook consequenties voor de opgelegde bezuinigingen, maar hier zal Dekker soepel mee omgaan, heeft hij de Eerste Kamer toegezegd.

Aanbod Fryslân

De provincie Fryslân wil de portemonnee trekken voor een ,,breed Friestalig media-aanbod''. Het is algemeen geformuleerd, maar bedoeld wordt Omrop Fryslân. Het is een aanbod aan staatssecretaris Sander Dekker om de bijzondere positie van Omrop Fryslân voor de Friese taal en cultuur te borgen. 

Het aanbod is gedaan in de aanloop naar de behandeling van de nieuwe Mediawet in de Eerste Kamer. De brief van het provinciaal bestuur aan Dekker is van zwaar gewicht. Want hij is mede ondertekend door hoofdredactie, ondernemingsraad, redactieraad en medewerkers van Omrop Fryslân, de raad van commissarissen, de Freonen fan Omrop Fryslân, de Ried fan de Fryske Beweging en de Stifting Fierder mei Frysk.

In de jongste brandbrief van de ondernemingsraden van de regionale omroepen klinkt alarm. Ook het personeel van Omrop Fryslân uit opnieuw zorgen over de bezuiniging van €17 miljoen die door alle regionale omroepen nog ingevuld moet worden. Het kan gevolgen hebben voor de eigenheid van de Friese regionale omroep, is de vrees.

Tweede Kamer

Eerder waren alle ogen gericht op de Tweede Kamer. Maar die heeft op 13 oktober 2015 ingestemd met de nieuwe Mediawet. Daarmee is de zelfstandige positie van Omrop Fryslân ten einde. De Omrop gaat op in een noordelijk cluster. Een motie van CDA en Christen Unie heeft brede steun van de Tweede Kamer gekregen. Dit moet een opmaat zijn voor extra afspraken over de Friese taal en cultuur.

Een Fries pleidooi voor een zelfstandig Omrop Fryslân heeft geen warm onthaal gekregen. Voorafgaand aan de behandeling in de Tweede Kamer op donderdag 8 oktober is nog verzocht om geen onomkeerbare besluiten te nemen, maar staatssecretaris Sander Dekker met de provincie Fryslân een alternatief te laten verzinnen. In Den Haag weten ze dat er op het Leeuwarder Provinsjehûs €700.000 voor de Omrop op de plank ligt en dat gedeputeerde Sietske Poepjes dit wil inzetten.

Het is een strohalm voor de Friese lobby. De Tweede Kamer en nu ook de Eerste Kamer hebben vooral het oog laten vallen op het landelijke omroepbestel. Ze spreken liever over €2000 vergoeding voor tafelgasten in DWDD, zulks spreekt het grote publiek aan. Voor Omrop Fryslân komt ook geen uitzondering, nou ja een Friese bestuurszetel in de nieuwe koepel RPO. Staatssecretaris Dekker is voorts op 2 november 2015 met het Friese provinciebestuur in overleg gegaan hoe de bijzondere positie van de Friese taal te regelen, dus ook dat is voor wat betreft de Tweede Kamer afgedaan.

En overigens, waarom zouden politici ineens een stok in het wiel moeten steken als de regionale omroepen zelf akkoord zijn met het nieuwe mediaplan?  Inclusief directeur Jan Koster van Omrop Fryslân, vicevoorzitter van de regionale koepel ROOS. Deze opstelling is nog steeds lastig uit te leggen bij medewerkers van Omrop en anderen die een zelfstandige Omrop bepleiten.

Bijna alle politici hebben tijdens het debat in de Tweede Kamer mooie woorden over de bijzondere positie van Omrop Fryslân. Tot groot genoegen van de meegereisde Freonen fan Omrop Fryslân. Maar het zijn woorden: het doel van een zelfstandige Omrop komt er niet mee dichterbij. Wel aansporingen om de wettelijke verplichtingen voor de Friese taal en cultuur in de Mediawet te regelen. Dekker heeft dit al toegezegd en zal daarover maandag 2 november met het Friese provinciebestuur om tafel. In 2015 zijn beide partijen nog niet bijelkaar geweest over Omrop Fryslân.

Extra geld voor Omrop Fryslân is van staatssecretaris Dekker niet te verwachten. Is volgens hem ook niet nodig. Omrop Fryslân krijgt al extra financiering voor taal en cultuur. Fijntjes concludeert hij dat geld niet het probleem is: ook Omrop Fryslân heeft aangegeven dat de opgelegde miljoenenbezuiniging kan worden opgegevangen door efficientere bedrijfsvoering en niet ten koste zal gaan van journalistiek en inhoud.

Fluitjes bij statenleden

‘Us taal, ús omrop’, schallen op 23 september 2015 de kelen op de stoep bij het Provinsjehûs in Leeuwarden.  De statenleden krijgen het nog een keer te horen om ze te overtuigen als één man achter Omrop Fryslân te staan.

Er klinken ook fluitjes en er zijn spandoeken. Er gebeurt wat in Leeuwarden zo  vroeg in de ochtend. De ernst wordt menigeen al snel duidelijk. Enkele  statenleden als Anja Haga en Retze van der Honing steken de duim op. Ze vinden dit leuk.

Eigenlijk is dit de supportersschare van gedeputeerde Sietske Poepjes, door haarzelf gearrangeerd. Met een brede lach loopt ze door haar erehaag van ruim vijftig mensen. Zij roepen wat graag ‘Us taal, ús omrop’, het klinkt haar als muziek in de oren.

Met Dekker om tafel

Poepjes moet nog met staatssecretaris Sander Dekker om tafel over zijn nieuwe Mediawet. Er is urgentie, maar toch is dat overleg er dan nog niet van gekomen. Wat Dekker betreft is het meeste onderhand wel in kalk en cement gegoten, ook de bijzondere positie van Omrop Fryslân. Over het hoe verder, daarover wil Dekker nog graag met het provinciaal bestuur van Fryslân spreken. ,,It Frysk is net ferjitten'', jubelt Poepjes.

Als er nou eens een krachtig signaal van de Friezen komt, is de oproep van Poepjes. Met brieven, met petities, met wat dan ook. Het helpt bij het overleg met Dekker, maar ook voor de behandeling in de Tweede Kamer, denkt de gedeputeerde. ,,Ast goed oerkomme wolst, dan moat je dat ek sjen en hearre litte.’’

Kleine opkomst Freonen

Net als in de sneeuwwinter van 1979 is er ook nu het bestuur van de Freonen fan Omrop Fryslân als helper. Maar het zijn slechts enkele tientallen van de tweeduizend Freonen die de moeite hebben genomen om naar het Provinsjehûs te komen. Voorzitter Andries de Blaauw kan met moeite de teleurstelling over de lage opkomst onderdrukken.

Bijna twintig personeelsleden van Omrop Fryslân zijn er ook. De medewerkers blijven hameren dat ze een zelfstandige positie willen voor Omrop Fryslân met een eigen redactie, een eigen beheer en eigen middelen. Ook is er een handvol leden van studentenvereniging Bernlef.

Ook voorzitter Geart Benedictus van de Ried foar de Fryske Beweging geeft acte de presence. Samen met de Freonen fan Omrop Fryslân is er in de hal de aanbieding van een petitie voor de statenleden. Maar nu is er ook een andere boodschap. In grote letters staat er: ‘Foar in sterk en ûnôfhinklik Frysk medialânskip’. Dit is een veel ruimer begrip. ,,Sietske Poepjes kin mei de holle omheech nei Den Haach’’, zegt De Blaauw.

Zelfstandige positie

Wat denkt de gedeputeerde Poepjes zelf? ,,It kolleezje set yn op in selsstannige posysje foar Omrop Fryslân.’’ Maar heeft het college die zelfstandige positie al niet opgegeven? ,,Nee!, nee! en nee! Lit ik dêr dúdlik oer wêze.’’

Alle partijen in de Friese staten steunen deze koers. ,,Ik stean yn de brân’’, zegt Corlienke de Jong (FNP). ,,Lit jim Frysk hert sprekke en gean mei in tas mei munysje nei Den Haach.’’ Voorzichtiger is Avine Fokkens (VVD): ,,Ga niet overvragen.’’

Met een fijn geslepen motie is er uiteindelijk een krachtig signaal naar Den Haag. Opdat ze er daar van doordrongen zijn dat de Nederlandse staat op grond van Europese wetten en regels verplicht is te zorgen voor een zelfstandige Friestalige radio- en televisiezender met als doel het bevorderen van de Friese taal en dat er een zorgplicht is van het rijk voor het Fries als tweede rijkstaal.

Het is voer voor de fijnproevers, maar staatssecretaris Sander Dekker heeft dit zelf ook al erkend in zijn mediabrief aan de Tweede Kamer. Het gaat er nog om of er voor Omrop Fryslân een onafhankelijke en zelfstandige positie met een eigen bestuur kan komen.  Een variant op wat er ook al is geregeld voor de Fryske Akademy.

Financiering

Het gaat daarnaast vooral om ordinair geld. Want alle regionale omroepen moeten €17 miljoen bezuinigen, ook Omrop Fryslân levert €1,2 miljoen in. Dat gaat niet ten koste van inhoud en programma’s heeft directeur Jan Koster beloofd. Maar het is wel baanverlies voor 14 van de 117 medewerkers.

Wat als Omrop Fryslân straks is opgegaan in een groter verband? De statenfracties zijn duidelijk in hun verzoek aan het college om ,,al it mooglike te dwaan om de spesjale status, yn it bysûnder in aparte finansiering te regeljen’’.

Te slap, zegt PvdA

De PvdA vindt de opstelling van het college eigenlijk te slap. Immers, als de Friezen het werkelijk zo belangrijk vinden, dan kan de provincie met de vuist op tafel slaan. En zelfs een eigen bijdrage leveren. Er ligt nog €700.000 provinciaal geld geoormerkt voor Omrop Fryslân, zegt Hetty Janssen. Zij wil ook €700.000 van het rijk en €700.000 van de Friese samenleving. ,,Ga de dialoog aan met de staatssecretaris’’, is haar advies.

,,Nee!, Nee!, Nee!’’, roept Poepjes. ,,Je ûnderhannelje net yn de steateseal. Dat is net handich. Je moatte soks net yn de romte goaie.’’ Poepjes gaat dus binnenkort in Den Haag vol op het orgel over de rijksverantwoordelijkheid voor het Fries. ,,It is myn spûkbyld dat de Fryske taal en kultuer tusken wâl en skip falt.’’

In Den Haag beamen ze ondertussen al te graag wat Sietske Poepjes zo mooi verwoordt met ,,Wy binne Nederlanners en ek in bytsje oars.’’ Maar de volgende gedachte is dat het de Friezen dan ook vast iets waard is. Het is duidelijk dat het in Den Haag ergernis wekt dat er geen Fries geld op tafel wordt gelegd. Onhandig onderhandelen, is dan al de conclusie. Dit is door de provincie in de brief van 28 januari 2016 aan Sander Dekker alvast rechtgezet. Met de boodschap dat een Friestalig media-aanbod van het grootste belang is.

Laatst gewijzigd op 01-02-2016 om 22:36 uur