’De baai van Terschelling gaat kapot’

Baai Dellewal is de enige natuurlijke baai van Nederland. De gemeente wil een deel bebouwen. De Stichting Behoud Natuurherstel Dellewal wil de grond teruggeven aan de natuur. Burgerparticipatie in optima forma? Tijd voor Terschellinger beraad.

Baai Dellewal is vooral thuiskomen. Voor de eilander is de inham het teken dat hij weer op zijn geliefde eiland Terschelling is. ,,Het is emotie”, geeft Nelly de Graaf  van Stichting Behoud Natuurherstel Dellewal aan. ,,Het geeft je het gevoel van: ha, we zijn er weer.”

Baai Dellewal is de laatste natuurlijke baai van Nederland. Maar de gemeente wil er appartementen bouwen. De grond moet te gelde worden gemaakt, omdat de gemeente met financiële tekorten kampt. De aankondiging deze zomer dat dit ging gebeuren was voor de stichtingsleden als een klap in het gezicht.

Plan met natuur

,,Wij hebben een professioneel plan klaarliggen, waarin staat dat het aanzicht van de baai voor toekomstige generaties behouden moet blijven. Dus geen steen, glas en staal, maar natuur. Want natuur is ook kapitaal. Daarvoor komen de badgasten naar het eiland.”

Oprukkende bebouwing moet een halt worden toegeroepen.
 De gemeente heeft niets met het plan gedaan, verzuchten de stichtingsleden. ,,Ze verschuilen zich achter het beslag dat op de grond ligt. Terwijl ze dat er via een kort geding af hadden kunnen halen.” Het komt de gemeente wel goed uit, vermoeden ze. ,,Dan hoeven ze niets te doen.”

Uitbreiding Hotel Schylge

De stichting is door bezorgde eilanders twee jaar geleden opgericht. Aanleiding was het plan van horecaeigenaar Harry Westers van Westcord. Hij wilde op de Dellewal Hotel Schylge uitbreiden. Het groepje eilanders wilde dit tij keren en via crowdfunding het stuk grond – 8900 vierkante meter – aankopen van de gemeente. Doel: de natuur de natuur laten. ,,Voor nu en altijd”, staat er in het herstelplan. Kosten: €2,3 miljoen.

Crowdfunding

Iedereen die de baai wil behoeden voor bebouwing kan een stukje grond aankopen. Tot nu toe is €200.000 bijeen gebracht door 600 huishoudens. Het Prins Bernhard Cultuurfonds zegde €35.000 toe. De stichting is inmiddels eigenaar van 1100 vierkante meter duin bij de baai, dankzij een schenking van Anneke en Margreet Doeksen.

,,Ook zij vinden dat de baai in haar natuurlijke vorm behouden moet blijven. Dat geeft wel aan hoe groot de betrokkenheid is bij ons plan”, stellen de stichtingsleden. De teller staat inmiddels op 1800 vierkante meter. Van Jan Doeksen heeft de stichting het hoogste punt van het duin voor een symbolisch bedrag in huur gekregen. 

In het 'natuurherstelplan' staat dat bestaande gebouwen, zoals het vroegere hotel Victoria (nu zeevaartschool) moeten worden afgebroken. De grond moet aan de natuur worden teruggegeven. Zichtlijnen van de baai keren zo terug.

Een ander idee is dat van een Natuurboulevard. José Firet van de stichting: ,,Aan de baai vind je een soort staalkaart van alle landschapstypen die er op het eiland zijn: duingebied, Wad met kwelders, haven en dorp, bos, polder, dijk, duinbeek en natte graslanden. Als toeristen langs de boulevard wandelen kunnen ze die allemaal ervaren.”

,,Bijzondere plek''

,,Dellewal is inderdaad een bijzondere plek die de identiteit van Terschelling medebepaalt'', zegt wethouder Teun de Jong (PvdA). ,,We moeten er zuinig op zijn. We willen er geen wildgroei.” De gemeente stond aanvankelijk ook sympathiek tegenover het natuurherstelplan, maar de daarvoor benodigde €2,3 miljoen moest wel voor 1 juli binnen zijn. Deze deadline werd niet gehaald, zegt De Jong. ,,Daarom moeten wij het oorspronkelijke plan om het stuk grond te bebouwen realiseren.”

De gemeente moet wel bebouwen, zegt De Jong, ook al deed hij het liever niet. Bebouwing is nodig, vanwege de financiële problemen van de gemeente. ,,Uitstel is niet langer verantwoord. De provincie hijgt in onze nek.” Terschelling wil geen artikel-12-gemeente worden die onder curatele van de provincie komt te staan. De stichting vindt dat de gemeente zich niet moet opstellen als projectontwikkelaar over de rug van een uniek stukje Nederland.

Raad stemt tegen

De gemeente kocht het stuk grond aan de Dellewal met daarop toen nog een dancing in 2003 aan. Vijf jaar later werd het pand gesloopt. Daarna ontvouwde horecaondernemer Harry Westers het plan om het aangrenzende Hotel Schylge op die plek uit te breiden. Het was het moment waarop de Terschellinger vrouwen in oktober 2013 in actie kwamen. Ze hadden succes. De gemeenteraad stemde tegen de hoteluitbreiding wegens ,,maatschappelijke onrust.”

Westers liet beslag leggen op de gronden en dreigde met een schadeclaim. De rechtbank vonniste dat de gemeente de grond niet aan Westers had hoeven verkopen. De beslaglegging vocht de gemeente echter niet aan. Volgens wethouder De Jong had de gemeentelijke jurist ingeschat dat zo’n verzoek weinig kans zou maken. “Dat kan alleen als er een spoedeisend belang is. Ook wij willen dat beslag er zo snel mogelijk af hebben, maar we zitten niet verlegen om juridische procedures.” Westers ging in hoger beroep en de zaak dient vermoedelijk begin volgend jaar.

Samen de boer op

De Baaistichting vindt echter dat de gemeente zich verschuilt achter de beslaglegging. ,,Zolang het beslag erop ligt, kunnen we niks, zei de gemeente. En wij konden ook niet lobbyen voor ons plan.” De klacht van de stichting: de gemeente neemt hen niet serieus. Ze roepen de gemeente op samen op te trekken. ,,Spreek die intentie uit en ga samen met ons de boer op om subsidies los te krijgen.”

Wethouder De Jong is sceptisch. Hij heeft signalen gekregen dat het Waddenfonds, een van de beoogde subsidieverstrekkers, niet staat te popelen om de financiële tekorten van de gemeente weg te werken. Geen menskracht? Vreemd, menen de stichtingsleden. ,,Een unieke baai wordt opgeofferd om een gemeentelijk tekort weg te werken. En nu is er opeens wel €7.000 voor het maken van een beeldkwaliteitsplan voor de bouw van appartementen.”

De Jong vindt 80 procent van het natuurherstelplan realiseerbaar. ,,Hoe ontevreden kun je dan nog zijn als stichting.” Hij verzekert dat appartementen de laatste bebouwing aan de baai zullen zijn. ,,Dit moet het dan zijn. Al nemen we geen besluiten voor de eeuwigheid.” 

Raadslid Guus Schweigmann van oppositiepartij Plaatselijk Belang Terschelling vindt dat de gemeente uit winstbejag een stuk natuur verkwanselt. Ook vraagt hij zich af waarom de gemeente de participerende burger, die een kant-en-klaar-natuurplan heeft, aan de kant zet. ,,Koester zo’n burgerplan. Natuurgronden behouden hun waarde. De gemeente mikt op de korte termijn.”

Zijn advies: breng de gemeentelijke grond in de stichting in en klop samen met hen aan bij fondsen, zoals het Waddenfonds. Voorzitter Bram van de Klundert van het Waddenfonds verklaart dat het natuurherstelplan ,,interessante ecologische elementen” bevat. ,,Zoals de zichtlijnen aan de baai die terugkomen.” Anderzijds spreekt hij van een hoop geld voor een klein stukje grond. Het klopt, stelt hij, dat het Waddenfonds niet de schuldenlast van de gemeente wil verlichten. ,,Inhoudelijk beoordelen we het pas als het wordt ingediend.”

Laatst gewijzigd op 22-09-2015 om 14:15 uur