Omrop Fryslan is zelfstandigheid kwijt

Het goede nieuws is dat het merk Omrop Fryslân en de eigen redactie blijven bestaan. De zelfstandigheid van de eigen Friese regionale omroep verdwijnt. Maar door alle politieke gedoe is Omrop Fryslân wel de best beluisterde regionale radiozender.

Kort door de bocht is Omrop Fryslân in 2017 onderdeel van een landelijk geheel. Er is geen Fries bestuur meer, er is alleen een Friese redactie met een eigen hoofdredacteur. Het kan met minder geld door voortaan in een noordelijk cluster te werken met één directeur en één technische en ondersteunende dienst. 

De Eerste Kamer heeft na maanden duw- en trekwerk op 15 maart 2016 voor de nieuwe Mediawet gestemd. Voor de medewerkers van Omrop Fryslân voelt het als een zwarte dag. Want er is toch een stuk eigenheid opgegeven, die sinds 1988 bestond na het opheffen van de RONO, de regionale omroep voor de noordelijke provincies. 

Halve Mediawet

Eigenlijk is het een halve Mediawet, want uiteindelijk is het onderdeel voor de hervorming van de dertien regionale omroepen overeind gebleven. Staatssecretaris Sander Dekker is gedwongen om zijn wet voor de landelijke publieke omroep aan te passen. De Eerste Kamer heeft hem in drie debatten onder handen genomen.  

Het is de Haagse politiek die al veel langer aanstuurt op hervormingen wil bij de regionale omroepen. De ambitieuze Sander Dekker heeft er met liefde een speerpunt van gemaakt. Zijn opdracht was niet mals, want alle dertien regionale omroepen moeten tegelijk met deze reorganisatie ook fors bezuinigen.

Aanvankelijk zou er €25 miljoen op de begroting moeten worden weggesneden. Na wat handjeklap is €17 miljoen voldoende en voor 2017 volstaat de helft. Toch betekent dit per saldo verlies van 150 tot 180 arbeidsplaatsen. Omrop Fryslân houdt rekening met een korting van ongeveer €1,2 miljoen. Het betekent dat vijftien medewerkers - vooral bij techniek - hun baan verliezen. Het noordelijk cluster - een van de vijf - levert een besparing van €3,3 miljoen.

Plan van alle regionale omroepen

Het is bijzonder dat de koepel van regionale omroepen (ROOS) zelf met een reorganisatieplan is gekomen. Onder leiding van oud-kamerlid Jack de Vries is er zelfs een model gekomen dat verder gaat dan wat is gevraagd. Op het punt van één landelijk bestuur wijkt het bijvoorbeeld af.

,,Het voorstel heeft de unanieme instemming van alle dertien omroepen die daarmee kiezen voor deze nieuwe structuur en toekomst van de regionale omroep'', zegt De Vries. ,,We willen het zo snel mogelijk uitvoeren om ons vervolgens weer te richten op een goed media-aanbod voor en over de regio.”

Ook Omrop Fryslân stemt in met het gepresenteerde plan. ,,It is in swarte dei’’, vindt directeur Jan Koster. Maar hij beklemtoont steeds dat het nog erger had kunnen zijn. Dat de bezuiniging van €25 miljoen van tafel is, maakt de ingrepen wat milder.

Omrop Fryslân en Friese taal en cultuur is een twee-eenheid. Dit is ook in het rapport van ROOS verankerd. Het staat niet ter discussie, bezweert Koster. Ook in de toekomst mag dit niet het geval zijn, vandaar dat de verantwoordelijkheid van Omrop Fryslân uitgebreid is beschreven.

De borging moet volgens het rapport van ROOS zitten in de bestaande bestuursafspraken van Rijk en de provincie Fryslân, het recht doen aan het Europees Handvest voor regionale talen en er is een ambitie om deze verantwoordelijkheid in de nieuwe Mediawet te verankeren. Koster: ,,Foar ús is dit hiel wichtich'' 

Niet gerust

Maar de Friese gedeputeerde Sietske Poepjes was er bij aanvang al helemaal niet gerust op. Het ontbrak de kersverse bewindsvrouwe voor mediabeleid aan ,,it goede gefoel’’ bij de plannen voor Omrop Fryslân. Namens de provincie heeft ze in Den Haag de eigen positie van Omrop Fryslân bepleit.  

Het bijzondere in de gebeurtenissen is dat het provinciaal bestuur zich fel keert tegen de opheffing van de zelfstandigheid van Omrop Fryslân, terwijl de directie zelf er zich in ROOS-verband al mee had verzoend.

Het rapport van ROOS staat haaks op het coalitieakkoord. Daarin hebben de partijen CDA, VVD, FNP en SP ferm afgesproken dat ze een zelfstandige positie voor Omrop Fryslân willen. ,,Dit is it begjin fan de ein. It eigen Fryske stikje fersûpt sa’', luidt het oordeel van Poepjes al snel.

FNP is ,,fûleindich tsjin''

De FNP zag de bui al langer aankomen. Alle reden voor de partij om het in het coalitieakkoord op te laten nemen. De vervolgstappen waren ook al duidelijk. Het bericht dat de FNP ,,fûleindich tsjin de noardlike plannen foar Omrop Fryslân is’’, lag klaar.

Eén noordelijk mediabedrijf, het is de FNP al die tijd een gruwel. De partij wil zich tot het uiterste inspannen om ,foar te kommen dat der ien noardlik mediabedriuw yn Grins komt’'. Maar het bijsturen ging langs de weg van de stille diplomatie. Te laat kwamen de luide inspanningen om de Tweede Kamer te overtuigen om Omrop Fryslân de onafhankelijke positie en een aparte financiering te geven.

Minder kijkers en luisteraars

Probleem is het bereik van Omrop Fryslân. In tien jaar tijd is de kijkdichtheid van Friese televisie fors afgenomen. Het aandeel kijktijd daalde van 4,6 procent in 2005 naar 2,1 procent in 2014, blijkt uit cijfers van omroeporganisatie NPO. Deels wordt dit gecompenseerd door internet.

Bij radio legt Omrop Fryslân het af tegen de muziekzenders. Het marktaandeel van regionale radio van Omrop is in vijf jaar tijd gehalveerd naar 11,1 procent in 2014, NPO Radio 2 zit op 13,4 procent, Sky Radio op 12,2 procent. Radio Noord doet het in Groningen veel beter met een marktaandeel van 23 procent. Dit was een percentage dat Omrop Fryslân vijf jaar eerder ook had, blijkt uit onderzoek van het Nationaal Luister Onderzoek. 

Laatst gewijzigd op 16-01-2016 om 22:01 uur