PvdA linkser, Jacobi is de gids
Bij de PvdA is het alle hens aan dek. Hoe herovert de partij de linkse macht? Fryslân is nu een lichtend voorbeeld hoe het anders kan. Lutz Jacobi is de gids.
Door Bert de Jong
Trouw van kiezers? Bij de PvdA zijn ze zich wild geschrokken. Die loyaliteit en solidariteit zijn er amper meer. Kiezers laten zich meer dan ooit leiden door de waan van de dag. De gang naar het stemhokje is er eentje van impulsen. Het is tekenend dat zoveel kiezers in de weken voorafgaand aan verkiezingsdag nog helemaal niet weten op welke partij ze zullen stemmen.
De PvdA dacht te mogen rekenen op een trouwe achterban. Op de kiezers die ondanks alles de partij blijven steunen, de sociaal-democratische waarden uitdragen en elke keer weer het hokje van de PvdA rood kleuren.
Waar waren ze bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2012? Waar waren ze bij de verkiezingen voor gemeenteraden in 2014? En waar waren ze bij de verkiezingen voor Provinciale Staten op 18 maart 2015? Drie opeenvolgende verkiezingsnederlagen waren het resultaat. Daarbij zakte de partij steeds verder in het moeras. De PvdA verloor de helft van de kiezers.
Slechts 8 procent is trouw
Tijd voor onderzoek. Want vertwijfeld zoeken de partijbonzen naar verklaringen, oorzaken en missers. En wat blijkt. Slechts 8 procent heeft alle drie de verkiezingen de stem gegeven aan de PvdA. Die grote trouwe achterban bestaat helemaal niet.
Even zo vrolijk kleuren de kiezers het hokje rood bij SP, CDA en D66. Ze kiezen veel minder vanuit overtuiging om de Nederlandse samenleving een beetje beter of sterker te maken, maar veel meer omdat ze boos zijn.
Die boosheid vindt zijn uitweg bij de verkiezingen. Het was het CDA dat er in het afgelopen decennium veel last van had, het is de PvdA die er nu last van heeft. En wie ervan profiteert? De PVV, zeker, daar heeft het nationaal ongenoegen een royaal onderkomen. Maar vooral de SP. Deze partij zet in ronde bewoordingen uiteen waar men voor wil staan met ,,kies sociaal''. En dat begrijpt de kiezer beter, dan termen als ,,verantwoordelijkheid nemen''.
Er is gemor binnen de gelederen van de PvdA. Dat de trouwe achterban maar 8 procent groot is, dat is een schok. De laatste zware verkiezingsnederlaag stemt tot diep nadenken. Alle reden om tijdens de Politieke Ledenraad op zaterdag 11 april in Nieuwegein terug te blikken op de campagne, maar vooral om te kijken wat er beter kan.
Waarden beter zichtbaar maken
,,Wy moatte better ús best dwaan om sichtber te wêzen’’, concludeert het Friese Tweede Kamerlid Lutz Jacobi. ,,It giet om wearden. By alles wat wy dogge, moatte wy útlizze wêrom at it past by ús wearden.’'
Het is ook de frustratie van Jacobi, zelf in hart en nieren een PvdA-getrouwe. Er wordt zoveel goed werk verzet, maar het schort eraan dat het niet goed over het voetlicht wordt gebracht. Soms lijkt het of de bestuurders van de partij zijn losgezongen van de samenleving. ,,As wy it oer de soarch ha, dan moatte wy it hiel konkreet meitsje. In elts sjocht dat it yn de foegen kreaket. Troch it oars te dwaan moatte wy de PvdA, ússels, wer op de kaart sette.’'
Het gaat om het terugwinnen van vertrouwen. Het is geen nieuw gegeven voor de PvdA, want eerder is dit ook al door de partij uiteengezet. Het heeft geleid tot fundamentele stukken als 'Van Waarde' en 'De Bakens Verzetten'. Maar de praktijk is weerbarstig. De PvdA verliest het op geloofwaardigheid om een links beleid zichtbaar in daden om te zetten. Daarvoor is de PvdA toch te veel de steun van het neo-liberale beleid waarmee de VVD de bonuspunten van de kiezers verdient.
Politiek manifest
Nu ligt er een nieuw politiek manifest. Gemaakt naar aanleiding van de opeenvolgende verkiezingsnederlagen. Bedoeld om harde noten te kraken over verkeerde keuzes. Het is gemaakt door voorzitter Gerard Bosman van de afdeling Ridderkerk en congresafgevaardigde Dick Kalkman uit Alphen aan den Rijn, na gesprekken met een bonte keur aan PvdA-getrouwen, onder wie de Tweede Kamerleden Lutz Jacobi en Mei Li Vos.
Het manifest ‘Met vertrouwen linksom’ heeft een hard oordeel over de coalitie VVD en PvdA. Deze is te onvoldragen tot stand gekomen, met een te neoliberaal beleid, met een regeerakkoord waarin te veel zaken zijn uitgeruild en compromissen inhoudelijk onvoldoende beargumenteerd konden worden.
Nog scherper is de kritiek op de ontkenning vanuit de partij. ,,Het mooipraten en de ontkenning van de problemen drukt zwaar op onze partij. Net als het ontkennen dat de resultaten van het kabinetsbeleid voor gewone mensen zwaar onvoldoende worden gevonden. Wij blijven maar steeds de blije boodschap verkondigen dat er licht achter de horizon zou wachten.''
Het manifest roept op om een geloofwaardig links alternatief te bieden. Burgers verkeren, mede door de financieel-economische crisis, in onzekerheid. De conclusie: ,,Onze partij slaagt er niet in om van de burger het vertrouwen te krijgen voor een andere aanpak.''
De PvdA verkeert te vaak in een parallelle werkelijkheid. Pleiten en doen, het zijn twee verschillende dingen. Veel kiezers begrijpen dit niet. Bovendien, en dat is van deze tijd, kiezers zijn vooral calculerende burgers geworden. En dat breekt vooral de PvdA op.
Het blijven hangen in het naar rechts opgeschoven politieke centrum zou alleen maar leiden tot meer kans op extreem-rechtse, conservatief-nationalistische bewegingen. Daarmee sluipt volgens PvdA-europarlementslid Paul Tang het gevaar binnen van een grauwe sluier van angst, haat, intolerantie, geweld, werkloosheid, het steeds verder wegvallen van voorzieningen en uitzichtloosheid.
Geen koppen laten rollen
Het gaat niet om het aanwijzen van schuldigen, of het laten rollen van koppen, waarschuwt Lutz Jacobi. ,,It giet derom dat wy as PvdA wurkje oan ús fundamint. By alles wat wy dogge, moatte wy útlizze wat der sosjaal-demokratysk oan is.’’
Jacobi snapt het chagrijn bij de PvdA in Fryslân. Want de kiezers hebben zich vooral laten leiden door de impulsen van de Haagse politiek. ,,Dêr ha wy no bot de neidielen fan meikrigen’’, zegt het kamerlid. ,,By eardere ferkiezings wie it ús foardiel.’'
Jannewietske de Vries, het PvdA-boegbeeld in Fryslân, onderschrijft dit beeld. ,,De kiezers ha mar in bytsje sjoen nei wat wy de ôfrûne fjouwer jier foar Fryslân betsjutten ha. Oer hoe’t der bot ynfesteard is yn in better Fryslân. Soks is spitich.’’
Juist in Fryslân had het anders mogen zijn, vindt De Vries. Zo herkenbaar als provincie, met eigen beleidsvraagstukken. Het brengt ook haar op de gedachte om de verkiezingen voor Provinciale Staten maar los te koppelen van de Eerste Kamer. ,,Dan hiest folle suverder hân dat der foar Fryslân keazen wie.''
De politieke passie, die moet de burgers weer volop voelen, betoogt Jacobi. Ze gaat ook als ‘waardenambassadeur voor de PvdA’ door het land om juist te hameren op het sociaal-democratische fundament. ,,De kiezers wolle folop waarmte sjen, sy wolle harren sels werkenne yn polityk belied’’, ontvlamt Jacobi. ,,Sy wolle striid. Dat keamerleden earne foar stean, earne wat fan fine. No, soks leit my wol.''
Laatst gewijzigd op 11-04-2015 om 20:58 uur
