Die ijzeren Fries moet er komen 

Een kapotte koelkast, tafelmodel. Een verroeste en daarom vervangen radiator. Twee stalen hooiruiven, van de wand gehaald omdat de paarden er hun hoofden aan stonden te schuren. Een nooit ingeruilde damesfiets uit 1980. Drie autovelgen. Een stapel onduidelijke stangen. Allemaal voor het megapaard bij Zurich. Aan mij zal het niet liggen. 

Het Paard van Friesland maakt definitief geen deel meer uit van het officiële programma van Leeuwarden Samen Met De Provincie Fryslân Eén Van De Twee Want De Andere Is Valletta Op Malta Culturele Hoofdsteden 2018. Het dertig meter hoge ijzeren standbeeld is geschrapt, omdat er van de benodigde €2,5 miljoen nog maar een paar duizend euro is binnengeharkt. Bedrijven en overheden lieten het tot nu lelijk zitten. En zo dreigt het enige echt blijvende monument van 2018 uit beeld te verdwijnen. 

Natuurlijk, er zijn de elf kunstenaars uit elf landen die elf fonteinen voor de elf steden mogen ontwerpen. Maar de bezoeker van de provincie die in 2019 een opmerkelijke fontein in Hindeloopen ziet, denkt hooguit: wat een opmerkelijke fontein, in dit oude vissersplaatsje. Hem ontgaat het exemplaar in Dokkum, of Franeker, noem maar op, en dus de samenhang. Het idee, het totale plaatje, al zal het in het 2018-bidbook wel een concept worden genoemd. Leuk, maar niks bijzonders. 

Totaal anders is de gedachte achter dat even imposante als sierlijke, opengewerkt stalen ros bij de kop van de Afsluitdijk. Bezoekers uit vier richtingen, vanuit Bolsward en de Afsluitdijk over de A7, vanuit Harlingen over de N31 en vanuit Makkum over de Houwdyk, zien al van verre een steeds groter wordend en uiteindelijk kolossaal Fries paard. Het staat op de groene dijk met het edele hoofd fier richting Waddenzee. Wat een niet te overtreffen elegant icoon voor dit gewest, al zal het in het 2018-bidbook wel een landmark heten.        

Onvergetelijk was de Stier van Osborne 

Onvergetelijk was de aanblik van de Stier van Osborne, het veertien meter hoge silhouet van een waakzame stier, dat vanuit de verte langzaam groeide tijdens de trip met motorvriend annex zwager door Spanje in 2002. Okee, het bleek een giga-reclamebord van de sherryfabrikant. En naarmate de motorreis vorderde, doemde de houten stier nog tientallen keren op, doorgaans op de top van een glooiende heuvel in de verte. En nog duizenden keren op petjes, T-shirts, mokken en andere toeristische prullaria. Achteraf slechts half zo hoog als het beoogde Paard van Friesland. Maar toch: wat een beeldmerk. 

Een verkleind voorbeeld van het Friese megapaard viel twee jaar geleden te bewonderen binnen de entree van de WTC Expo in Leeuwarden, bij de opvoeringen van het spektakel Faderpaard ter gelegenheid van een jubileum van het Koninklijk Friesch Paarden-Stamboek. De tienduizend bezoekers waren ter plekke gecharmeerd van het sierlijke beeld. Ontwerper Andy Scott, de Schotse kunstenaar die zich toelegt op meer dan levensgrote sculpturen, had er onmiddellijk duizenden fans bij. 

Nog in 2014 stroomde er al €40.000 binnen aan donaties van particulieren en organisaties. Een stichting had zich ontfermd over het plan, met een keurig comité van aanbeveling en twee heuse directeuren. Nu concludeert een van die twee, Marcel Westerhoud, in de Leeuwarder Courant teleurgesteld dat de vele toezeggingen van bedrijven en overheden loos bleken. Zij houden tot nu toe hun hand, zoals bij meer projecten van Leeuwarden 2018, daar waar Friezen deze het liefste leggen: op de knip. En niet er in. 

Zeker samen met een opgefriste Afsluitdijk 

Toch geven de initiatiefnemers niet op. Dat paard moet er komen. Vindt, gelukkig, ook het dagelijks bestuur van de provincie. En die €2,5 miljoen is immers een schijntje vergeleken bij, sla eens een zijweg in, de Centrale As. De €185 miljoen voor een wat snellere verbinding tussen Dokkum en de Wâldwei bij Nijega zal voor de kwakkelende noordoostelijke economie geen schijntje halen van het rendement, dat het Paard van Friesland oplevert voor het toerisme in onze contreien. Zeker in combinatie met een opgefriste Afsluitdijk, en als afleiding van de in dat gebied overal neergeplempte foeilelijke windturbines. 

Het stichtingsbestuur zoekt nu niet alleen meer naar financiële steun. Ook bijdragen in natura zijn welkom, zegt directeur Westerhoud. Hij denkt aan het vele ijzer dat nodig is voor het mega-paard, en noemt de oude fietsen die waarschijnlijk in talloze Friese schuurtjes staan weg te roesten. Zelf ben ik ook bereid, en zo zullen er meer zijn, te helpen solderen. Deze techniek beheers ik buitengewoon slecht, zodat twee draadjes altijd met enorme klodders tin aaneen worden gesmeed. Dit lijkt me evenwel perfect voor het uit soldeerkloddertjes opgetrokken Paard van Friesland. 

Eerst graaf ik noest verder in de rommelloods. Aha! Een ooit in 1986 meeverhuisde ijzeren vuilnisbak van de gemeente Leeuwarden. Twee ongebruikte zinken tobbes. Drie stalen stelen van ik weet niet meer wat voor tuingereedschap. Een door corrosie aangevreten keukentrapje met vier treden. En yep! Achter de loods twee overgeschoten vlechtwerken voor bewapening in betonvloeren. Als nu alle provinciegenoten even zo door hun restmateriaal heenvlooien, komt er op de Zuricher dijk zelfs nog een blij huppelend Fries veulen. Dicht tegen het ijzeren paard aan. Dat er hoe dan ook moet komen.