Fries Museum koopt logo van Waddenvereniging

Het Fries Museum heeft het originele logo gekocht van de Waddenvereniging. Het is gemaakt door wijlen Jan Loman. De kunstenaar staat dit najaar centraal.

Iedereen kent het; een gestileerde meeuw en een rode zon. Het logo wordt sinds 1967 gevoerd door de Waddenvereniging, maar dat was helemaal niet de bedoeling. De kunstenaar Jan Loman had het ontworpen voor de actie Wees Wijs met de Waddenzee, die in 1966 werd gevoerd, als reactie op de dreigende inpoldering van het Amelander Wad. 

De zestienjarige Kees Wevers klom in de pen en riep op tot verzet. Op 17 oktober werd de Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee opgericht en met de leus ‘Wees wijs met de Waddenzee’ kwam er actie tegen de polderplannen. Het verzet mondde uit in de Waddenvereniging. Sinds 1967 is het logo van Loman het officiële beeldmerk van deze vereniging. Met Loman hadden de actievoerders niet de minste aangetrokken. Hij was Fries, beeldend kunstenaar en gek op het Wad. 

Geodesie

Jan Loman, geboren in 1918 in Bolsward, moest van zijn ouders studeren. Hij deed dat, zei hij ooit schertsend in een interview, omdat men vroeger nog geneigd was naar zijn ouders te luisteren. Het werd geodesie in Delft, hoewel hij vele malen liever een opleiding tot beeldend kunstenaar in Amsterdam had gevolgd.

Geodesie, landmeetkunde, werd zijn beroep. Loman werd landmeter bij het Kadaster. Na de Tweede Wereldoorlog trok hij naar Nederlands-Indië en bij terugkeer werkte hij zich op tot hoofdingenieur.

Kunstbeweging

Maar het bloed kroop waar het niet gaan kon. Loman was in zijn vrije tijd beeldhouwer, schilder en graficus tegelijk. Hij sloot zich aan bij de Groninger kunstbeweging Nu en had contacten met De Ploeg. In de beginjaren zestig ontwierp hij diverse emblemen, waaronder dat van de Waddenvereniging.

Het Fries Museum bezit al langer twintig werken van Loman. Het logo van de Waddenvereniging is verreweg het meest bekende. Het museum kocht het op de beurs PAN Amsterdam van galeriehouder Fred Wagemans, die de nalatenschap van Loman beheert. Naast het logo kwam zij in bezit van een complete set schetsontwerpen. Het eerste dateert van 1962.

Beetsterzwaag

Jan Loman – hij overleed in 2006, 88 jaar oud – liet Friesland veel na. Hij schonk in 1999 een beeld aan zijn woonplaats Beetsterzwaag, voor het oude kantongerecht, schuin tegenover zijn woning aan de Hoofdstraat.

De Sweachster dichtte ook; haiku’s, korte, drieregelige gedichten van achtereenvolgens drie, zeven en vijf lettergrepen. Het paste bij de man die zo hield van geometrische abstractie.

Meerdere plaatsen die hem na aan het hart lagen kregen een haiku in steen. Bij de vuurtoren van Schiermonnikoog, zijn lievelingseiland, werd in 2004 een haiku onthuld door toenmalig minister Henk Zeevalking van Verkeer en Waterstaat.

op eigen wijze
deelt het kustlicht de nacht in
zolang het opvalt

Ook bij de Kobbeduinen ligt een haiku van Loman. 

de ruimte is leeg

achtergebleven alleen

sporen in graniet

En achter het gemeentehuis in Beetsterzwaag, in de appelhof, legde hij twee jaar voor zijn dood een haikusteen.

de bloesem valt stil

tussen dorre bladeren

en verwondert zich