Voor Lieteboek gaan regels opzij

Tegen minimale kosten is het Lieteboek verschenen. Maar wat blijkt, het auteursrecht is met voeten getreden.

Met de Groninger dichter Jean Pierre Rawie ben ik bevriend sinds het midden van de jaren negentig, toen ik correspondent was van de Volkskrant in de drie noordelijke provincies. Hij stuurde me het volgende mailtje:

,,Geheel buiten mij om is een vers van mijn hand, ‘Ritueel’, in het Liedboek van de Kerken opgenomen. Nu, dat vind ik best. Onlangs verscheen daarvan een Friese editie, Lieteboek geheten, waarin een vertaling van het gedicht. Het spreekt vanzelf dat ik ook in dezen niet ben gekend, maar ja, de meeste dichters zijn dood. Ik stuur je beide teksten; let vooral op regel 6 en het onnavolgbare slot – in het Fries dan.”

Die teksten wil ik de lezers van deze site niet onthouden.

RITUEEL

Ik houd het kleine ritueel in ere,

opdat je elk moment terug kunt keren.

Iedere dag, wanneer het avond wordt,
maak ik de tafel klaar: een extra bord,

bestek, je eigen stoel, een kaars, een glas,
alsof je enkel opgehouden was.
Ik hoor (hoe kon ik denken dat hetgene
waardoor ik ben, voor altijd was verdwenen?),

ik hoor, alsof de woning nog bestond,
het grind, de klink, het aanslaan van de hond,

en je komt binnen op het ogenblik
dat ik de lamp ontsteek, de bloemen schik.

Ik hoop alleen dat ik dan rustig blijf
en haast niet opziend van mijn stil bedrijf

de woorden vind, als was het vanzelfsprekend:
Schuif aan; tast toe: er is op je gerekend

En in het Frysk:

Ik hâld it lytse ritueel yn eare
sa krigest altyd kâns werom te kearen.

Dit is wat alle jûnen weroan bart:
‘k meitsje de tafel klear, in ekstra board,

bestek, dyn eigen stoel, in kears, in glês,
do bist wat let, it ferkear sit grif wer fest.

Ik hear (hoe soe it ek, dat wa’t my jûn wie,
dat myn bestean, foar altiten ferdwûn wie?),

ik hear, as hiest ús âlde wente fûn,
it grint, de klink, it oanslaan fan ‘e hûn,

do komst deryn op it moment dat ik
de lampe oanstek en de blommen skik.

Ik hoopje mar dat ik dan rêstich bliuw
en amper opsjend fan myn stil bedriuw

de wurden fyn, sûnder derby te tinken:
Skik oan; taast ta, en wolst der wat by drinke?  

De dichterlijke vrijheid is door de makers van het Lieteboek, sjonge en bidde thús en yn tsjerke in regel zes en in de slotzin van Ritueel wel erg ruim genomen. Geen wonder dat de doop van het nieuwe boek – ter vervanging van het oude uit 1977 – in de Grote Kerk in Leeuwarden op 18 april jl. bijna niet door kon gaan. Een kort geding waarmee een aantal auteurs dreigde omdat hun werk was vertaald zonder overleg, kon na intensief overleg op het allerlaatste moment worden voorkomen. De schikking hield onder meer in dat het boek werd voorzien van een erratum met tekstwijzigingen.

Jean Pierre Rawie is hiervan geen deelgenoot geweest. Wat wel diep treurig is, is dat het creatieve werk van dichters gewoon kan worden overgenomen en ook nog eens vertaald, zonder dat de schepper er van in kennis wordt gesteld, laat staan er voor wordt betaald. Er zijn milieus waar dit ‘jatten’ wordt genoemd.

In alle Friese kerken ligt een exemplaar van het nieuwe Lieteboek, waaraan liefst vijf jaar is gewerkt. De redactie slaat zich nogal op de borst dat ze de prijs hebben weten te beperken tot €37,50. Dat kan ook best als je de echte makers niet betaalt. Misschien iets voor een zondagse collecte ten bate van nog levende dichters?

Laatst gewijzigd op 21-08-2015 om 00:07 uur