Eeuwenoude Harsta State Hegebeintum als cadeau

Willem en Trudy van Riemsdijk uit Stiens zijn de redders van de monumentale Harsta State bij de terp van Hegebeintum. Een nieuwe verwaarlozing is voorkomen.

Door De Redactie

Wie zich had willen ontfermen over de eeuwenoude Harsta State heeft de slag gemist. Het monument heeft twee jaar te koop gestaan voor 550.000 euro. Voor die prijs had men zich in de wereld van vroeger kunnen wanen, want de state uit 1511 is eerder zorgvuldig gerestaureerd en in historische stijl ingericht.

Het is nu een verjaardagscadeau voor de Vereniging Hendrick de Keyser. Deze vereniging zet zich in voor het behoud van bedreigde historische huizen en interieurs. Biochemicus Willem van Riemsdijk en kunsthistorica Trudy van Riemsdijk-Zandee hebben het monument gekocht en daarna geschonken aan Hendrick de Keyser. Met hun daden weten ze zeker dat de beroemde state met prachtige stinsentuin voor de toekomst behouden blijft.

Het echtpaar is verknocht geraakt aan Friesland en de hier aanwezige monumenten. Sinds 2012 gaat al hun zorg uit naar de voormalige dokterswoning in Stiens met een bijzondere tuin vol stinzenplanten. Beide hadden herstel nodig. Na restauratie is het rijksmonument een pronkstuk geworden, dat voor menigeen een inspiratiebron is.

Sloop

Willem en Trudy van Riemsdijk hebben zich nu ook ontfermd over Harsta State om deze voor een onzekere toekomst te behoeden. Al langer had Harsta State in Hegebeintum hun bijzondere belangstelling. De state zou niet mogen verkommeren, zoals in de vorige eeuw wel is gebeurd. In de negentiende eeuw is zelfs sloop overwogen.

De state kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de eerste vermelding in 1511. De vermelding begint met 32 pondemaat van Rummert oppe Harst up Hersma State. Daarna hebben vooraanstaande geslachten als Coehoorn van Scheltinga en Van Andringa de Kempenaer het huis bewoond. De state werd gebruikt als buitenhuis met tuinen, landerijen en pachtboerderijen. Eind zeventiende eeuw werd het bewoond door de broer van vestingbouwer Menno van Coehoorn.

Het huidige huis is een restant van een grote omgrachte state. Bij verbouwingen in de negentiende eeuw kreeg de state haar huidige kleinere omvang en vorm, met gepleisterde gevels, empireramen en een tuin in landschappelijke stijl. Bijzonder zijn de stinzenplanten, onder andere het zeldzame ‘Haarlems Klokkenspel’. Het huis staat achter een prachtig smeedijzeren hek dat deels uit de achttiende eeuw dateert en heeft een ontvangstzaal met fraaie houten betimmeringen en snijwerk in de Lodewijk

Restauratie

In 1917 liet de laatste freule van Andringa de Kempenaer het huis na aan de Leeuwarder stichting De Sonnenborgh. Het duurde niet lang, want verwanten van de freule kochten het in 1929 weer terug. Vanaf 1952 was het goed in eigendom van rijksarchivaris Mr. H. T. Obreen, die de boerderij verpachtte. Het huis raakte in de volgende decennia verwaarloosd. Toen het in 1986 werd verkocht aan Th. Nederveen in Heemstede was er een grote en dure restauratie nodig. Er was een rijkssubsidie van 400.000 gulden toegezegd, maar al na drie maanden legde bouwbedrijf Sjirk de Jong in 1994 het werk stil vanwege betalingsproblemen.

De Birdaarder aannemer en molenrestaurateur Thys Jellema en zijn vrouw Fokje sprongen in 1995 in de bres voor de state. Ze werden voorzitter en secretaris van de bestaande Stichting tot Behoud van Hartsta State en namen alle rechten en plichten over. Daarna is de restauratie van de al jaren leegstaande state voltooid. Vanaf 1996 hebben ze het huis bewoond en werd het ook gebruikt als trouwlocatie van de gemeente Ferwerderadiel.

Hendrick de Keyser

Monumentenorganisatie Vereniging Hendrick de Keyser heeft een groot aantal historische huizen in Friesland onder haar hoede. Het gaat om een bezit van 28 monumenten in 14 plaatsen, waaronder het oude pand van de bekende Makkumer tegelfabriek Tichelaar.

In Leeuwarden restaureerde de vereniging het Huis Van Eysinga, de voormalige locatie van het Fries Museum. Het is weer ingericht als adellijk Fries woonhuis en afgelopen maand als museumhuis geopend. Ook de Harsta State zal bij gelegenheid deels publiek toegankelijk worden, mogelijk als dependance van het Van Eysinga Huis, en deels worden verhuurd voor permanente bewoning. De stinzentuin is het extraatje.

Laatst gewijzigd op 14-12-2018 om 11:47 uur